В края на 19 век Виделуща е българско село в Населишка каза на Османската империя. Селото е разположено на самата българо-гръцка етническа граница - на юг има само гръцки и влашки села. Според статистиката на Васил Кънчов („Македония. Етнография и статистика“) в 1900 Видолушъ има 405 жители българи християни.[2]

В началото на 20 век християнските жители на Видолуща са под върховенството на Цариградската патриаршия. По данни на секретаря на Българската екзархия Димитър Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) в 1905 година във Видолище има 368 българи патриаршисти гъркомани.[3]

Във Видолуща има комитет на ВМОРО. В началото на 1904 година капитан Вардас (Георгиос Цондос) убива трима членове на виделушкия комитет на ВМОРО.[4] На етническата карта на Костурското братство от 1940 г. селото е отбелязано като гръцко към 1912 година.

Селото попада в Гърция в 1912 година. В 1927 година селото е прекръстено на Дамаскиния


Кои са били тримата членове на виделушкия комитет на ВМОРО? Коя година е създаден този комитет? Влизали ли са чети на ВМОРО във Видолуш и кога? Има ли преселници от Видолуш в България?

Veritas odium parit

Да, има преселници от Видолуш в България. Според Държавната Агенция по Бежанците са 16 човека. Видолуш се намира в Населичка околия, но на границата с Костурска околия и съвсем близо до костурското село Езерец. В Езерец има изключително силен комитет на ВМОРО, над който комитет и над този в съседното село Видолуш е извършена наказателна акция от кап. Вардас през 1904г. Комитетът във Видолуш може и да не е бил от най-силните, но е съществувал, развивал дейност и затова и наказван от андартите/по свидетелство на Хрито Силянов/. Именно затова после от селото има и изселници за Бългщария, защото както ти е добре известно от онези краища след 1912г. се изселват най-вече обвързаните с комитетите.

Съдържаниет е скрито
Влезте за да го видите

А на юг от село Видолуш имало ли е български села?

А в какво е сбъркал Кънчов за Видолуш като го е отбелязал като изцяло българско (405 българи)?
Единствено е уточнил, че "мъжкото население на селото добре знае гръцки затова някои причисляват селото като гръцко".

Интерсно ми е не ти ли идва наум,че 16-те преселници в България са практически семействата на тримата пробългарски настроени в селото в началото на 20в., убити от андартите. Просто за период от около една-две години в селото са влизали и чети на ВМОРО, а тримата убити от андартите са гостоприемно настроените към комитите.

Veritas odium parit

Е и Видолуш за кратко така:
Кога пристигнав таму, целата околија беше во жална состојба. Војната од 1897 година беше уште свежа во спомените. Турците поради омразата кон Грција ги поддржуваа егзархиските претензии. Бугарите ја користеа психолошката состојба и беа господари на теренот. Аспирациите на Бугарскиот комитет одеа до Бистрица и Костенаријата и затоа воениот центар на бандите се наоѓаше во Корештата — Костурско, за да ѝ докажат еден ден на европската дипломатија дека во Костур требаше да се зацрта границата на сонуваната Велика Бугарија. Во почетокот таму беа формирани две банди, едната под водството на Петров од Шестево за Корештата, другата под водство на Марков од село Патели за леринска околия. Првите крвави судири се случија во Костурско. Бугарскиот комитет спроведувајќи го својот антигрчки план започна со уривањето, и тоа последователно, на столбовите на грчките опщтини, за да создаде паника и да го покори населението на Бугарската егзархија. Словенофонските села, пред трагичната дилема „Егзархија или смрт”, минуваа на страната на Егзархијата, и тоа сè повеќе со зголемувањето на бандите, со појавувањето на војводите, како што беа Чакаларов од Смрдеш, Коле од Мокрени, Коте од Рулја, Митре Влаот од Кономлати, Костандов од Костенаријата, Каршаков од Косинец, Гелев од Трсје, другиот Коле од Добролишта, Никола од Кономлади, Алексо од Екши-Су (што на турски значи Кисела Вода), Пандо од Баница, Лазо Поп-Трајков од Д’мбени, Кузо, бугарски учител од Блаца, Христов од Старичани, полковникот Јанков од Загоричани, Гуранов од Бугарија, Лука кој беше Влав од Костур, и други кои се вооружуваа во Софија и ги праќаа во Корештата. Ситуацијата стануваше очајна. Бандите ги свикнуваа ноќе селаните во црквите и, откако даваа заклетва пред Комитетот, ги принудуваа под закана на оружје да се обраќаат до Егзархијата и Владата, со изјави дека преминуваат во Егзархијата. Оние селани што беа во опасност како сомнителни за Бугарите побегнаа во Костур, учителите ги напуштаа своите работни места, особено по трагичната смрт на учителов во Сетома Малиганос, издупчен триесетина пати со штик, исто свештениците по убиството на свештениците во Нерет, Сребрено, Прекопана и Поздивишта, и други прибегнаа во Костур, како свештениците од Жупаништа, од Апоскеп, од Лабаница, од Загоричани, од Калишта, од Тиолишта, а други останаа во своите села молчејќи и очекувајќи го денот на нивното ослободување од тиранијата на Бугарскиот комитет.


Това е гледната точка на Каравангелис (не казвам,че е правилна, правилна няма!). Пускам го защото точно през този кратък период 1902-4г. , българската "въоръжена пропаганда" е достигнала мимолетно до село Видолуш. Видолуш обаче никога не е преминавал към екзархията, никоганее имал екзархийски поп, екзархийско училище. Съжалявам,че го пускам на скопска норма,просто такава ми попадна.
Можеш ли да ми кажеш имената на комитетските дейци от село Видолуш?

Редактирано от gioni на 07.11.09 13:17.