ALEKSANDAR KARAGJULE OHRIDSKI E UBIEN OD BUGARITE! *Glavniot junak od najpoznatata makedonska patriotska pesna Poslushajte patrioti Aleksandar Karagjule Ohridski ne bil machen i ubien od Turcite, tuku od Bugarite i toa vo sofiskiot zatvor vo 1892 godina! *Poradi zzverskite machenja vo sofiskiot zatvor ovoj makedonski patriot i muzichar samiot si ja ispeal pesnata Poslushajte patrioti. Vo ovoj napis sakam da napravam kratok osvrt kon potekloto na edna od najpoznatite makedonski narodni patriotski pesni, pesnata Poslushajte patrioti (snimena dosega vo povekje varijanti od razni interpretatori i grupi). Najnapred da se potsetime na edna od proshirenite varijanti na ovaa prekrasna pesna: Poslushajte patrioti, da Vi kazham slovoto. Na GJurgjovden bev zatvoren, v crni, temni zandani. Vo zandani bev predaden od prokleti shpioni. Od prokletite shpioni i nerazbrani trgovci. Vo zandani bev izmachen, nitu voda, nitu leb, a teloto pokrieno s bela riza do zemja. Nemojte da me machite. Jas sum nevin kako cvet. Zlo nikomu ne sum storil. Svidetel e ovoj svet. Sum se borel za sloboda, za chovechki pravdini. Ah, da znae mojta majka, grobot da mi iskopa. Grobot da mi go iskopa sprema jasnoto sonce. I na grobot da napishe: Tuk pochiva machenik. Tuk pochiva Aleksandro Karagjule Ohridski. Na grobot mi postavite bozhur alovi cvekja, za momite da se kitat, vo blazheni vreminja. Veruvam deka pogolemiot broj nedovolno upateni lugje, koi ja znaat ovaa pesna, pretpostavuvaat deka vo nea e opeano stradanjeto na makedonskite patrioti vo turskite zatvori. Megjutoa, vistinata e sosema poinakva. Malku e poznato deka ovaa pesna (vo koja, konkretno, se opeani zzverskite machenja i smrtta na makedonskiot patriot i deec, ohrigjanecot Aleksandar Karagjule Ohridski) e posvetena na negovoto temnichenje tokmu vo bugarskite zatvori, kade i bil likvidiran, vo dalechnata 1892 godina. ZZverskite machenja vo sofiskiot zatvor Imeno, Aleksandar Karagjule Ohridski e eden od poznachajnite makedonski nacionalni dejci od krajot na 19. vek, koi dejstvuvale glavno vo Sofija i koi se zalagale za makedonska nacionalna zasebnost, prodolzhuvajkji go na toj nachin otporot na Makedoncite protiv Bugarskata egzarhija i tivkoto pobugarchuvanje, shto osobeno se zasililo po vostanovuvanjeto na ovaa Crkva vo Makedonija, koga na site Makedonci koi posakale tamu da gi zadovoluvaat svoite verski potrebi, im bile davani dokumenti deka tie se Bugari i vrz niv bila vrshena perfidna duhovna i kulturna presija (preku prosvetata i sl.), so cel istite da go prifatat bugarizmot. Se razbira deka ovaa nova propaganda naishla na otpor od strana na Makedoncite, a eden od niv bil i ohrigjanecot Aleksandar Karagjule. Sekako deka na potpolno ist nachin (preku svoite crkvi) rabotele i velikosrpskata i velikogrchkata propaganda vo Makedonija. Inaku, Aleksandar Karagjule Ohridski izvesno vreme (1885 godina) rabotel kako odgovoren redaktor na vesnikot Makedonski glas (i toa pochnuvajkji od brojot 5. pa do negovoto ukinuvanje). Vo posledniot broj od ovoj vesnik objaven e povik do site Makedonci vo Bugarija so oruzhje da vlezat vo Turcija i da se borat za osloboduvanje na Makedonija. Interesno e deka originalnite primeroci od ovoj vesnik (koj dejstvuval na chista makedonska nacionalna osnova) denes se krijat vo Bugarija i istite se nedostapni za poshirokata (duri i nauchna) javnost. Aleksandar Karagjule bil glaven organizator i na Makedonskoto chitalishte vo Sofija (okolu 1889 godina). Pod izgovor deka e uchesnik vo dejstva protiv togashnata bugarska vlada na Stambolov, Aleksandar Karagjule Ohridski, e uapsen zaedno so drugi Makedonci (no i bugarski opozicioneri) i istiot, na 08.07.1892, od strana na Sofiskiot sud e osuden na smrt. Po teshkite izmachuvanja, ovoj smel Makedonec e obesen istata godina vo Sofija. Za zzverstvata na koi bile izlozheni ovie dejci vo bugarskite zatvori, podocna pishuval i togashniot bugarski vesnik Soglasie, koj vo svojot broj od 15.06.1894 godina, izvestil deka zatvorenicite (megju koi i Aleksandar Karagjule), vo Sofija bile (citiram): ... zatvoreni vo gnasni zatvori, kade trpele so denovi, nedeli i meseci uzhasni machenja. Najmnogu bile tepani so pesochni torbi, koishto, bez da ostavat vidlivi znaci, sozdavaat teshki vnatreshni povredi... Vo zandani bev izmachen od prokleti shpioni. Od prokletite shpioni, i nerazbrani trgovci... Istata taa 1894 godina, chlenovite na Mladata makedonska druzhina, t.n. Lozari, no i drugi Makedonci od Sofija, svecheno ja odbelezhale dvegodishninata od obesuvanjeto na Aleksandar Karagjule Ohridski, pri shto pretsedatelot na Druzhinata Kosta [ahov, odrzhal potresen govor, koj bil objaven vo togashniot makedonski pechat. Karagjule - poznat ohridski muzichar Na krajot, ne mozham, a da ne gi spomnam sse’ pozachestenite (iako jalovi) obidi na poedinci i odredeni (odrodeni) krugovi, koi vo posledno vreme, duri i kaj nas, se obiduvaat da ja iskrivokolchat istorijata, so krajna cel - na makedonskata nacija da i go nakalemat navodnoto bugaro-tatarsko etnichko poteklo. Vo taa smisla se i nivnite nebulozi deka: Srbinot Novakovikj, potoa Hrvatot Tito, pa Avstrijcite preku svoite emisari, Rusite preku Kominternata ili ne znam ushte koj, navodno ja izmislile makedonskata nacija (blaze si nam Makedoncite so tolku mnogu kandidati za izmisluvachi), kako i deka edinstveno Bugarite otsekogash bile korektni sprema nas. Deka ne bilo sosema taka svedochat i nastanite opishani vo ovoj tekst, koi sekako deka ne se i edinstveni. Inaku, vo vrska so istrazhuvanjata shto gi pravev pri rabotata na ovoj tekst, stapiv vo kontakt so ohrigjankata g-gja Katerina Tomeska Karagjule, koja e vnuka na Aleksandar Karagjule i koja mi dade nekoi novi soznanija od zhivotot na ovoj istaknat makedonski nacionelan deec i patriot. Imeno, taa potvrdi deka Aleksandar Karagjule, pokraj shto bil golem makedonski patriot, bil i poznat ohridski muzichar. Kaj negovite potomci ostanalo zapometeno deka toj samiot si ja sozdal pesnata Poslushajte patrioti dodeka chmael vo bugarskite zatvori. Spored iskazot na Katerina (na chij dedo, po tatko, Aleksandar Karagjule mu bil brat), mozhno e Aleksandar Karagjule da e vsushnost opeaniot muzichar Karagjule od poznatata ohridska starogradska pesna Fanche odi vo Kalishcha. Inaku, od negoviot brat bilo preneseno na semejstvoto deka neposreden predavnik na Aleksandar bila negovata sopruga, koja bila etnichka Bugarka. Bugarskata policija od nego barala nekakvi dokumenti, koi toj gi sokril vo vnatreshnosta na svojot bastun. Megjutoa zhena mu go izdala i toj nabrgu bil uapsen, izmachuvan i osuden na smrt vo sofiskiot zatvor vo dalechnata 1892 godina. Ne e poznato dali zhena mu namerno go izdala ili pak i samata bila machena od policijata, pa ne mozhela da izdrzhi. Kako i da e, mislam deka svetliot lik i nacionanata dejnost na Aleksandar Karagjule Ohridski treba doprva da se istrazhuvaat.