Vunukata na Goce Delchev razkazuva: Катерина Т. Нурџиева е внука на Гоце Делчев од Горна Џумаја (денес Благоевград) во пиринскиот дел на Македонија во Бугарија. За своте роднински врски со Делчев таа раскажува: "Гоце Делчев и мојот татко се деца од брат и сестра. Беа не само први братучеди, туку и истомисленици, имаа многу блиски односи, беа како браќа. Затоа кога татко ми ќе зборуваше за борбата, за револуционерната дејност во Кукушкиот реон, во Солунскиот реон, ние децата слушавме со најголемо внимание. Тоа беше основата врз која нашиот татко н* воспитуваше. За нашето семејство Гоце беше ѕвезда водителка по која требаше и ние да одиме, а должност ни беше да знаеме да го чуваме неговиот морален лик. Баба ми Султана (мајката на Гоце), која беше сестра на мојот дедо, потекнуваше од семејство на трговци со млечни производи од каде што произлегува и нашето презиме Нурџиеви. Вистинското име & беше Султана Јанева Трајкова. Беше многу убава и добродушна девојка. Имаше двајца браќа, од кои едниот е мојот дедо Иван, а другиот е Ристо, кој умре многу млад и тоа токму на бадник. Никола Делчев (таткото на Гоце) беше од Кукуш. Кога дошло време Никола да се жени, се распрашале за добра девојка, домаќинка. Така слушнале за убавата Султана, па Никола отишол да ја види. Султана потоа раѓа единаесет деца, од кои две умираат мали, а живи остануваат четири машки и пет женски деца. Султана била позната како народен лечител. Таа можела по очите да открие од што некој е болен. Никола бил строг и барал да се почитува неговиот авторитет. Сакал децата да му бидат школувани. Затоа по завршеното основно образование во Кукуш, тој ги запишува своите деца во Солунската гимназија. Султана чувствувала дека Гоце ќе израсне во голем човек, поинаков од другите. На третиот ден по неговото раѓање, кога по македонскиот обичај го нарекувале детето што да биде кога ќе порасне, Султана му рекла на малиот Гоце: да биде учен, да си го сака народот, да се бори за него. Султана даде три сина за слободата на Македонија. Не и издржа срцето на мајката, почина на 57-годишна возраст, во 1907 година. Ја погребаа во Кукуш. Поради тоа што Грците го изгореа градот, подоцна ги изореа и македонските гробишта, па гробот на Султана одамна веќе не постои. Никола Делчев умре во 1920 година во најголема сиромаштија. Погребан е од мојот татко, на истото место кај што лежат и моите двајца браќа. Во некои бугарски весници неодамна излезе слика од опелото на Никола Делчев. Тврдам, раскажува Нурџиева, дека таа слика е фалсификат". Раскажувајќи за Гоце, но и за околностите под кои тој загинува, неговата внука Катерина се присетува: "По завршувањето на средното училиште, тој го продолжува своето образование на Воената академија во Софија, по желба на татко му. Набрзо ги прифаќа социјалистичките идеи, се запознава и се зближува со Димитар Благоев, од село Загоричани, Костурско, кој е основоположникот на социјализмот во Бугарија. Делчев и Благоев се договараат за издавање на еден весник во кој ќе се пишува за положбата на Македонците, за сите новонастанати ситуации во Македонија, како и за поттикнување на борбата за ослободување на Македонија од турското ропство. Врховистите го осудија Гоце на смрт Во ноември, 1894 година Гоце станува член на Внатрешната македонска револуционерна организација. Таа ВМРО сосема беше поинаква од денешната ВМРО, која не ги следи идеите на Гоце. Денешната ВМРО ги прифати идеите на Ванчо Михајлов, кои се сосема спротивни од идеите на Гоце. Не е затоа ни малку случајно што сликата на Делчев во "Македонскиот дом" во Софија е тргната и заменета со слика на Тодор Александров. А, тој "Македонски дом" е изграден од парите на бегалците од Егејскиот дел на Македонија, од Братствата, меѓу кои и од нашето, Кукушкото, беше едно од најбогатите и најактивните, со луѓе со голема интелигенција. Членови на ова Братство, беа меѓу другите Ристо Калајџиев и Павел Шатев, кој не беше од Кукушко, но со својата револуционерна работа стекна многу пријатели меѓу Кукушани. Во тој Македонски дом во Софија, на централното место стоеше сликата на мојот чичко Гоце Делчев, која беше тргната од таму, откако врховизмот повторно се засили во Бугарија, а на нејзино место беше поставена сликата на еден од најголемите непријатели на македонскиот народ, Тодор Александров. Решението за подигање востание Гоце го прими со голема вознемиреност, затоа што знаеше дека народот с* уште не е подготвен. Во Серскиот округ оружјето беше платено, но не и пристигнато, а слично било и во другите окрузи. Непријателските бугарски елементи кои веќе имаа навлезено во Организацијата и сакаа по секоја цена македонскиот народ да се крене на востание кое ќе биде лесно задушено, за да може потоа Европа да и ја даде Македонија на Бугарија во некакво преодно решение до обединувањето. Кога врховистите разбраа дека Гоце е против вакво, прерано востание, тие го осудија на смрт. Неговите браќа Македонци, но шпиони и слуги на бугарскиот цар, решија да го убијат Гоцета, на најподмолен, најкукавички начин, пукајќи му в грб. Претчувствувајќи го најлошото, на пат кон Солун на Конгресот на кој требало да биде донесено решението за востание, чичко ми Гоце дошол во нашиот дом, го извадил прстенот, што постојано го носел на малиот прст на левата рака и & го предал на мајка ми, велејќи &: "Лико, чувај ми го прстенот. Ако дојде ден и јас да се женам, овој прстен заедно ќе и го дадеме на невестата". Се ожени Гоце, но за црната земја македонска. Неговиот прстен, кој му служеше и како печат и ден денес е во сопственост на моето семејство". Тука Катарина за момент го прекинува своето кажување за Гоце, за нејзиното семејство. "Знаете, вели, бев многу мала, но со години потоа слушав многу морничави сведочења за насилијата и ѕверствата, за масовните колежи кои ги извршија ванчомихајловистите врз чесните Македонци во пиринскиот дел, кои не сакаа да потклекнат на притисокот да бидат во врховистичкото бугарско ВМРО. И ден денес во секоја нива ќе најдеш испотепани од ВМРО. Тие ги ликвидираа сите оние што не одеа по фашистичката линија на која беа тие. На пример, во Дабница, во околината на градот Гоце Делчев, тогаш Неврокопски реон, заклани се многу луѓе, испотепани и живи горени, а многу куќи запалени. Најчесните Македонци, од Гоцевата ВМРО, несогласувањето со фашистичката ВМРО на Ванчо Михајлов, го платија со своите животи. Татко ми беше учител, но не можеше заради врховистите, долго време да најде работа. Мајка ми седеше по цели ноќи со пушка во раце, плашејќи се михајлофашистите да не го убијат брат ми. Апсење, па протерување од Штип Станав учителка многу млада. За време на Втората светска војна, или Велика Бугарија, како што Бугарите ја нарекуваа, бев испратена во Штип. Во "новоослободените земји", како што велеа бугарските фашисти, постоеше една корумпирана администрација, која крадеше и носеше во "старите предели" с* што можеше да се грабне од Македонија. Се плашев дека штипјани и во мене ќе гледаат окупатор, но за среќа бев добро прифатена. Настојував да ги одбранам луѓето и да им помогнам колку што можев, па затоа паднав и во затвор, заедно со група напредни младинци. Покрај тоа што бев учителка, работев и во Комесарството кое делеше облека и храна на народот, која што се состоеше од 300 грама мелена пченка завиткана во весник, додека месото си го земаа за себе бугарските офицери. Еден ден дојде началникот на бугарската државна безбедност, Борис Зуглов и праша зошто не ги избркаме тие "свињи" што чекаат надвор, мислејќи притоа на насобраниот македонски народ. Сите молчеа, а јас му одговорив дека не треба да ги бркаме, зашто не прават ништо лошо, туку чекаат да добијат купони за леб. Многу се налути од мојот одговор, и се уплашив дека ќе ме казнат, но тој само ја тресна вратата и си отиде. Но, подоцна, херојското самоубиство на Вера Циривири, партизанка од Прилеп, која во Штип си го одзеде животот откако предадена од локалните шпиони, не сакаше жива да биде заробена, беше повод и мене да ме уапсат, заедно со група штипски интелектуалци. За една ноќ побелев и паднав тешко болна. Потоа, ме протераа од Штип и ме депортираа на островот Тасос. Сепак се наѕираше веќе крајот на војната. Бегаа Германците, а со нив и Бугарите. Го напуштив Тасос на 6 септември 1944 година и преку Кавала, заминав за Софија. Сестра ми веднаш ме извести дека се формира Македонска бригада што ќе оди на фронтот и јас веднаш се пријавив, го продолжува своето кажување Нурџиева. Набрзо 12 Македонска ударна бригада замина на фронтот и во неа повторно го сретнав Павел Шатев. Тој како единствен преживеан од солунските атентатори беше легенда. Беше извонредно образован и интелигентен човек. Имаше завршено правен факултет во Белгија. За време на војната беше во бугарските фашистички затвори, од каде излезе дури на 9-ти септември 1944 година. Секретарка на Шатев На препорака на Павел Шатев, во првите денови на 1945 година јас станав секретарка на првиот македонски претседател Методија Андонов Ченто. Живеев во Скопје, скромно, се хранев од војничкиот казан. Ченто беше добар, внимателен човек. По политичките пресметки, тој беше сменет, а со тоа и јас паднав во немилост, затоа бев принудена да се вратам во Бугарија. Знаете, ми вели Катерина Нурџиева после една подолга пауза во своето кажување, кога вака ќе погледнам назад во времето што помина и низ с* она што македонците мораа да поминат за да дојдат до ова што сега го имаат - независна држава Македонија - не можам да ги разберам плановите, обидите да се преправаат работите, настаните што се случија, ликовите и делата на некои луѓе. Мислам тука на обидите на сегашната македонска влада да рехабилитира еден Ванчо Михајлов, или еден Тодор Александров. Па, тие двајцата се луѓе кои никогаш ништо добро не направиле за Македонија. Напротив, познати се по своите страшни злосторства против Македонија и македонскиот народ. Слушнав дека во Штип, ВМРО-вците ставиле спомен-плоча на куќата на Тодор Александров. Еве што ќе ви кажам. Кога јас дојдов во Штип како учителка, имаше споменик на Тодор Александров, близу до куќата на Ванчо Михајлов. Ама народот сам го урна тој споменик, а и плочата која стоеше на мостот кај Ново Село беше искршена. Ова кажува дека уште во тие години народот знаеше кои се овие двајцата, па затоа обидот на сегашнава македонска влада за рехабилитација на овие фашисти мене многу ме плаши. Се обидоа да ме убијат Конечно, видете што се случува и денес, па ако сакате и со мојата несреќа, по која останав траен инвалид. Одев да си купам леб, по најтивката уличка во градот. Наеднаш се појави автомобил што возеше наназад. Возачот одеше директно на мене, ме прегази еднаш, пак се врати и повторно ме удри!!! Јас се онесвестив. Се разбудив во болница. Дознав дека оној што се обиде да ме убие, се вика Вилимир Алтнов и е член на Благоевградската фашистичка ВМРО-СМД. Него полицијата го казни само со одземање на возачката дозвола и тоа само за извесно време! Први кои се посомневаа дека заднината на оваа намерна несреќа е политичка, беше ОМО-Илинден. Претставник на оваа македонска организација од Пиринскиот дел на Македонија, му даде ваква изјава на новинарот на "Нова Македонија": "Дали возачот кој "случајно" ја прегазил Гоцевата внука, "случајно" е член на ВМРО-СМД, која без срам и перде ги протежира Ванчомихајловистичките врховистички аспирации врз Македонците и Македонија". Но, докторите во болницата во Благоевград ништо не ми помогнаа. Си отидов дома како жив труп. Сепак, среќата ми се насмевна. Ми се јавија од весникот "Македонско сонце" и дојдоа да ме посетат. По една недела повторно дојдоа и ме одведоа на лекување во Костозглобната болница во Охрид. Вечно ќе им бидам благодарна на тие луѓе и на докторите во болницата во Охрид. Работите за жал не се добри ниту во Македонија. Видовте што се случуваше за време на претседателските избори. Во првиот круг Борис Трајковски не го избраа, се чинеше дека ќе ги изгуби изборите. Мислењето на Македонците од Пиринскиот дел е, дека ако не беа Албанците, тој немаше да стане претседател. Веднаш по поразот во првиот круг, Љупчо Георгиевски дотрча во Софија на советување со Костов и неговите, а и да добие инструкции за тоа што треба да се прави понатаму. Очигледно, "бугарскиот план", што тие го применија во вториот круг на изборите, а тој беше: "вети им на Албанците с* што ќе посакаат, па ќе ги добиеш сите нивни гласови", се покажа успешен. Ако Гоце Делчев знае дека Албанците го избраа претседателот на Македонија, ќе се преврти во гробот. Затоа денес е потребно едно паметно раководство, кое искрено ја сака Македонија и го почитува македонскиот народ. Оние што на Албанците ќе им дадат универзитет, што е само еден чекор повеќе кон реализацијата на идејата за голема Албанија, тие се предавници на македонскиот народ. Кажувањата ги запиша Лилјана Ристова (од Торонто)