Интервју: Иван Сингартиски - претседател на ОМО "Илинден" - ПИРИН Владата во Македонија се откажа од нас По одлуката на Уставниот суд на Бугарија со која партијата на Македонците во оваа држава - ОМО "Илинден"-ПИРИН се избриша од регистерот на политичките партии, разговаравме со нејзиниот претседател Иван Сингартиски. За тоа, што ќе преземе партијата по оваа одлука, за положбата на Македонците во Бугарија, за односот на актуелната власт во Македонија кон нив, за минатогодишната спогодба Костов - Георгиевски и последиците од неа, за претстојниот попис кај источниот сосед и нивната бројност таму... СТАРТ: Најавивте дека по одлуката на бугарскиот Уставен суд ќе се жалите пред Европскиот суд во Стразбур. Кога ќе се случи тоа и со кои аргументи и докази ќе одите во Стразбур? СИНГАРТИСКИ: Во Стразбур ќе одиме затоа што сметаме дека нашето отстранување од регистерот на политички партии е политичко, а не судско. Сите докази што ги прикажа бугарскиот уставен суд се земени од написите во бугарските весници. Сметаме дека тие немаат никаква врска со тоа какви се нашите програмски определби, каков е нашиот Статут и со тоа што ние им го кажуваме на луѓето. СТАРТ: Дали на ваквата одлука на бугарскиот Уставен суд има реакција од другите малцинства што живеат во Бугарија, како на пример, турското национално малцинство? СИНГАРТИСКИ: Нема, нема. Бугарскиот устав не дозволува да се формира и да постои партија на етничка основа. Единствена таква партија, што е формирана уште во 1990 година е партијата на Турците - ДТШ. По нашата регистрација се создадоа и некои ромски партии, партии на Власите, но досега не сме имале никаков контакт со нив. Затоа и ги немаме и не ги знаеме нивните реакции на ваквата одлука. СТАРТ: Кога е регистрирана ОМО "Илинден" - ПИРИН како политичка партија? СИНГАРТИСКИ: На 12 февруари 1999 година. Значи пред година и неколку денови. СТАРТ: Ја знаете ли причината зошто токму ОМО "Илинден" - ПИРИН беше регистрирана од бугарските власти, а не некоја друга македонска организација, да речеме ОМО "Илинден". Што е разликата и дали вие имате сменето нешто во вашата програма, па поради тоа и ви беше дозволено да се регистрирате како политичка партија? СИНГАРТИСКИ: ОМО "Илинден" -ПИРИН беше регистрирана затоа што во нашиот Статут имаме запишано дека ќе се бориме за правата што се запишани и заштитени со Рамковната конвенција за заштита на малцинствата. Таму како цели се запишани токму оние права, што со оваа Конвенција можеме да ги бараме како национално малцинство во една држава. Без да имаме некои сепаратистички барања за отцепување од Бугарија. Она што е основно во сето тоа е фактот, дека за да се добијат правата што природно му припаѓаат на едно малцинство треба државата, пред сй, да биде демократска. А, Бугарија с* уште не може да се рече дека е таква. Затоа наша основна работа е да се бориме Бугарија навистина да стане демократска држава, за да може, не само да ги ратификува меѓународните конвенции, туку и да ги почитува и применува. Со други зборови, и ние да ги добиеме правата што ни припаѓаат. СТАРТ: Дали очекувате поддршка од власта во Македонија за вашите барања? СИНГАРТИСКИ: Досега многу пати ми е поставувано ова прашање. Како што знаете минатата година премиерите на двете држави (Георгиевски и Костов н.з.) потпишаа Декларација, со која Македонија се обврза дека нема да се грижи за лица кои не се македонски државјани. Со други зборови, таа нема да се интересира за Македонците што се во Бугарија. И сега се гледа тоа, навистина и се прави, бидејќи од неа немаме никаква поддршка и заштита. Ние не се согласуваме со таа Декларација. Бидејќи двете држави треба да ги подобруваат меѓусебните односи со компромиси што ќе бидат на реципрочна основа. А, не Македонија да отстапува, а Бугарија да не отстапува. СТАРТ: Дали како Македонци чувствувате последици од спогодбата што ја потпишаа Костов и Георгиевски, со која актуелната власт во Македонија, практично, се откажа од вас? СИНГАРТИСКИ: Мислиме дека токму поради таа спогодба никој не презема мерки за наша заштита. Власта со неа се откажа од нас. СТАРТ: Мислите ли дека спогодбата Георгиевски - Костов е една од причините за ваквата одлука на бугарскиот Уставен суд? СИНГАРТИСКИ: Не ги знам доволно состојбите со власта во Македонија, но фактот дека немаме никаква поддршка од неа е со некаква причина. Тоа може да е една од причините за ваквата одлука. СТАРТ: Колку, официјално, има Македонци во Бугарија, а колку според вашите сознанија? СИНГАРТИСКИ: Официјално, според пописот од пред 3-4 години, во кој не постоеше Македонец, во графата за национална припадност, а и според бугарските медиуми, во Бугарија има 10.800 Македонци. Всушност, таа бројка е многу поголема, но поради стравот што постои кај луѓето, тие не се пишуваат дека се Македонци, туку Бугари. Во овој дел има околу 300 илјади Македонци, а во цела Бугарија се можеби 1-2 милиони. СТАРТ: Се прави ли некаква паралела со турското малцинство во Бугарија. Турци во Бугарија има некаде 850 илјади. Тие, како што рековте, имаат своја партија, застапена во парламентот, а сепак, според бугарските власти тие не претставуваат закана за државата. Зошто пак, Македонците претставуваат закана за бугарската држава? СИНГАРТИСКИ: Најтешкото нешто во Бугарија е да кажеш дека си Македонец. Можеш да бидеш Влав, Ром, Турчин и каква било друга националност, но не и Македонец. Тие не сакаат да признаат дека има Македонци и во Македонија, а не дека ние овде сме Македонци. И затоа ние де факто сме избришани. Не затоа што ние имаме барања што му припаѓаат на едно малцинство, туку дека тоа го бараме како Македонци. СТАРТ: Имате ли контакти со некого од политичките партии и политичарите во Македонија. Дали добивате поддршка од некои од нив и од кого? СИНГАРТИСКИ: Поблиски контакти немаме со ниту една политичка партија во Македонија. Односите со сите тие ни се еднакво добри. Партиите во Македонија не ги делиме на "наши" и "ваши". Слушаме дека многу од партиите не поддржуваат и тоа искрено нй радува. СТАРТ: Идната година би требало да се одржи уште еден попис на населението во Бугарија. Дали ќе се залагате во графата за национална припадност да се вметнат Македонците, и на кој начин тоа ќе го направите? СИНГАРТИСКИ: Бугарскиот парламент одлучи, графата национална припадност да не е задолжителна при попишувањето. Што значи дека никој нема да биде обврзан да напише на кој етнос му припаѓа. Сметам дека тоа е со цел за да не се регистрира дека има Македонци во Бугарија. СТАРТ: Бугарскиот премиер Иван Костов во интервју дадено за еден дневен весник кај нас, вели дека оваа одлука не значи дека двајцата градоначалници и тројцата советници што се избрани од вашата партија на последните локални избори ќе бидат отповикани. Дали мислите дека тој ја зборува вистината? СИНГАРТИСКИ: Не знам зошто и како нашиот премиер Иван Костов го застапува тоа мислење, бидејќи досега нема никаков став за тоа што ќе стане со нив. Останува да видиме како ќе реши владата. Инаку, во Бугарија се поделени мислењата околу ова прашање. Некои сметаат дека ваквата одлука не би требало да има никакво влијание за ова, односно нашите претставници во локалната власт треба да продолжат да работат во неа. А, други сметаат дека тие веднаш треба да се отповикаат. СТАРТ: Ако ваквата одлука остане и по жалбите што планирате да ги поднесете во Судот во Стразбур и до другите меѓународни организации, како вие како ОМО "Илинден" - ПИРИН ќе дејствувате во иднина? СИНГАРТИСКИ: Ние многу пати досега сме покажале дека сме лојални граѓани на Република Бугарија и дека ги почитуваме законите. Затоа ќе чекаме да видиме што ќе се одлучи во Стразбур, а во меѓувреме ќе ги почитуваме законите. Се надеваме дека во Стразбур позитивно ќе се одлучи по нашата жалба и дека повторно ќе се регистрираме како партија. Зоран Фиданоски