Osven shto Bugarite vo 19 vek sebesi masovno se deklarirale kako Grci, tie taka bile narekuvani i od strana na brojni stranski avtori i patepisci od toa vreme. Taka, na primer, za grchkiot karakter na nase-lenieto vo Bugarija svedoshtvo dal angliskiot patepisec Adam Nil, koj vo 1805 godina (znachi vo 19. vek!) posetil nekolku gradovi vo Bugarija. Eve shto zapishal toj za svojata poseta na bugarskiot grad Razgrad: "Razgrad... e dosta vazhen grad... Segashnoto naselenie broi oko-lu 10.000 zhiteli, od koi edna tretina se grshki hristijani, a osta-natite se Evrei i Turci." I za angliskiot patepisec John Galt, koj vo 1811 godina ja po-setil Sofija, nema nikakvi dilemi deka vo Sofija zhiveele Grci. Toj zapishal: "Sofija e mal i nechist (mrsen) grad, zaobikolen so niski karpi... Pogo-lemiot del od kukjite se bedni kolibi, a kalta po ulicite e tolku dla-boka, shto gi praveshe neproodni duri i za peshacite... Nase-lenieto na Sofija se procenuva na 10.000 dushi, KOI GLAVNO SE GRCI (!!!), shto posakuvaat da se spojat so Srbite protiv Turcite." Tezhinata na vakvoto tvrdenje e ushte pogolema ako se zeme predvid faktot deka toa e dadeno od strana na ochevidec, na svedok shto lichno bil vo Sofija i, kako rezultat na kontaktite so tamosh-noto naselenie, gi dal ovie svedoshtva pred angliskata i evropska javnost. Svoeto ubeduvanje za grchkata nacionalna pripadnost na hristijanskoto naselenie vo Bugarija John Galt go steknal i vrz osnova na razgovori so tamoshnite intelektualci (Bugari shto se deklarirale kako Grci). Dokaz za ova imame vo sledniov izvadok od negoviot patepis, vo koj zboruva za svojata poseta na Plovdiv vo 1811 godina. I ovde zhitelite na Plov-div (spored nivnoto samodek-la-riranje) Galt gi narekuva Grci, pa pishuva: "Megju tamoshnite Grci postoi obichaj da se napijat po edna chashka pred jadenje... Grcite i Turcite redovno jadat po dvapati na den. Ruchekot im se servira popladne, a vecherata malku pred zalezot na Sonceto... Tamu mi kazhaa deka Demetrius Aleksandrides, lekar od Trnovo, ja prevel 'Istorijata na Grcija' od Goldsmit od ang-liski na grchki, a dodeka Anastasium Georgiades, rodum od Fili-poli (Plovdiv, z.m.) dosta uspeshno prevel nekolku medicinski knigi na grchki. " Povekje od jasno e deka gorenavedenite lica: lekarot Alek-san-drides i Anastasium Georgides bile Bugari, koi sebesi se deklarirale kako Grci i koi agilno se zafatile vo shirenjeto na grchkata kul-tura srede naselenieto vo Bugarija (za chii pripadnici tie sme-tale deka se Grci). Da potsetime deka toa e 19 vek i deka SITE ovie citati gi prene-suvam od bugarska kniga (Marija Todorova: "Angliskite patepisi za Bugarija", Sofija, 1987. Vsushnost seto ova podetalno go imam opfateno i vo mojata kniga). Ponatamu, poznatiot bugarski intelektualec i opshtestven deec Nikola Savov od Veliko Trnovo, isto taka celiot svoj zhivot sebesi se deklariral kako - Grk! Kako Grci sebesi se deklarirale i visokite turski sluzhbenici Stefan i Aleksandar Bogorodi (Bugari od gradot Kotel). Znachi, vo istoto vreme koga golem broj zhiteli na Bugarija se-besi se deklari-rale kako Srbi, ne bil mal brojot ni na onie (megju koi i desetici intelektualci) shto se deklarirale kako Grci i tvrdele deka Bugarite se potomci na Elinite. Nekoi od niv (iako bile Bugari) duri i so omraza zboruvale protiv se shto e bugarsko, falejkji go tugjiot elinizam na set glas. Poradi ova sama po sebe se nametnuva sporedbata pomegju niv i nekoi deneshni etnichki Makedonci, koi se staveni vo istata uloga - da plukaat vrz svoeto, t.e. vrz se shto e makedonsko, istovremeno glorificirajkji gi tugjite nacii i kul-turi. Za Bugarite shto se deklarirale kako Grci kje prezentirame i drugi stranski i bugarski svedoshtva, preku koi kje se vidi deka pogrchuvanjeto na Bugarite bila masovna i - pred se - dobrovolna pojava! Vo vrska so ova ruskiot istorichar od 19. vek G. Golubinski ja kritikuva bugarskata inteligencija i pishuva deka vo vremeto na turskoto ropstvo glavna cel na ovaa inteligencija bila (citat): "...da go otfrli od sebe PRAZNIOT zbor 'BUGARSKA NACIONALNOST' i da ja prifati grchkata nacionalnost, ili so drugi zborovi, da se preobrazat sebesi vo Grci... Kon krajot na triesettite godini od ovoj vek ovoj proces bil celosen... Ne ostanal bukvalno NITU EDEN shto bi sakal da se osoznae i da se priznae sebesi za Bugarin, a ne za Grk, i koj bi sakal da se moli na svojot roden jazik, a ne na grchki. " Za vakvata sostojba pishuva i bugarskiot istorichar V. Drumev, koj veli: " I pochnavme nie da uchime na grchki, da zboruvame na grchki i da se deklarirame kako Grci. I sega megju nas ima Bugari shto se grchat, koi zboruvaat na grchki i gi mrazat Bugarite." Bugarskiot istorichar Shishmanov vo vrska so Bugarite shto se deklarirale kako Grci pishuva deka tie toa dobrovolno go pravele, pa veli: "Denacionalizacijata na bugarskoto naselenie od 18. vek, pa navamu, se dolzhi glavno na DOBROVOLNOTO RODOOTSTAPNISHTVO, a ne na nasilnoto dejstvuvanje na grchkite duhovni vlasti." Konechno, kako Grk se deklariral i eden od prvite bugarski prerodbenici V. Aprilov (rod. vo 1789 vo Gabrovo). Toj duri vo 1831 godina vo Odesa ja prochital knigata na ruskiot bugarofil Jurij Ve-nelin (koj, kako shto e poznato, za prvpat vo ponovata istorija i gi ima otkrieno Bugarite na Evropa). Vednash potoa Aprilov, preku nokj, od Grk pochnal da se deklarira kako Bugarin. Podocna so nekolkumina svoi istomislenici vo Rusija go formiraat Bugarskoto drushtvo, koe podocna mnogu pomognalo vo bugarskata prerodba. Znachi, bugarski oponentu, gledate i samiot deka Bugarite ne bile svesni za svoeto etnichko poteklo duri ni vo prvata polovina na 19 vek (pa i podocna). Tokmu zatoa mnozina od niv se deklarirale kako Grci, Srbi i drugi (rekov deka postojat najmalku 19 razlichni etnichki niz istorijata determiniranja za naselenieto vo Bugarija). Se nadevam deka prijatno uzhivavte vo chitanjeto na ovie podatoci. A. Donski