|
Бугари
Од Википедија
Скокни на: навигација, барај
Оваа статија моментално е под поголема промена за краток временски период.
Како учтивост, Ве молиме не уредувајте ја оваа страница додека е прикажана оваа порака. Корисникот кој ја ставил оваа ознака ќе биде означен во историјата на страницата. Ако страницата не е уредувана веќе неколку часа, Ве молиме отстранете го овој шаблон. Оваа порака е наменета за редуцирање на уредувачки конфликти; Ве молиме отстранете ја меѓу уредувачки сесии за да им овозможите и на другите да ја уредуваат оваа страница.
Оваа страница била последен пат уредена од Виолетова (придонеси • дневници) пред ? минути .
Ова е статија за населението во современата Република Бугарија. За стариот народ видете Прабугари, додека за народот од Русија кој се декларира како Болгари видете Татари. Подетално на Бугари (појаснување)
Бугари
българи
Вкупен број на населението
9-10 милиони
Региони со значително население
Бугарија 6.655.210 (2001)
Турција 328.000 [1]
САД 92.841 [2]
[3]
Украина 204.600 [4]
Шпанија 113.967 [5][6]
Молдавија 76.769 [7][8]
Германија 95.000 [9][10]
Велика Британија 75.000 [11][12]
Грција 35.000 [13]
Аргентина 70.000 [14]
Италија 19.924 [15][16]
Русија 31.965 [17]
Канада 15.192 [18]
[19]
Србија 20.000 [20]
Франција 24.000 [21][22]
ЈАР 15.000 [23]
Романија 8.025 [24]
Израел 20.000 [25]
Казахстан 10.915 - 30.000 [26]
[27]
Австрија 5.388 [28]
Унгарија 3.316 - 5.000 [29][30]
Чешка 4.000 [31]
Обединети Арапски Емирати 9.000 [32]
Австралија 4.902 [33]
Шведска 4.000 [34][35]
Португалија 628 - 4.000 [36][37]
{{{shortname alias}}} 2.076 [38][39]
Ирска 1.000 [40]
Нов Зеланд 816 [41][42]
Норвешка 500 [43]
Јазици
бугарски
Религии
Основно Православие и Ислам
Поврзани етнички групи
• Словени
• Јужни Словени
Дел од серијалот
Бугари
Бугарска култура
Книжевност · Музика · Уметност
Кинематографија · Кујна
Ора · Народна носија · Спорт
По региони и земји
(вклучувајќи ја дијаспората)
Република Македонија
Западни Покраини (Србија) ·
Банат (Романија/Србија) ·
Бесарабија (Украина/Молдавија) ·
Северна Добруџа (Романија)
САД · Унгарија · Источна Тракија ·
Малоазиски Бугари ·
Западна Тракија ·
Егејска Македонија
Помаци
Религија
Православие · Ислам
Католицизам · Протестантство
Дијалекти
на бугарскиот јазик
источни · западни · рупски ·
торлашки ·
банатски
Историја · Владетели
Бугарите (бугарски: българи) се јужнословенски народ[44] генерално поврзан со Бугарија и бугарскиот јазик. Мнозинството Бугари денес живеат во Република Бугарија, иако постојат бугарски малцинства или имигрантски заедници во повеќе земји во светот. Нивниот број денес изнесува над 9 милиони луѓе. Постојат повеќе теории за нивното потекло, меѓу кои највлијатлни се словенската и татарската теза.
Содржина [сокриј]
1 Потекло
1.1 Теории за потекло
2 Името Бугари
3 Извори
4 Надворешни врски
[уреди] Потекло
Денешните Бугари настанале со мешање на бројни народи (Прабугари, Словени и Тракијци)[45]. Овој процес на мешање се одвивал во текот на повеќевековните историски процеси од кои бил заафатен Балканскиот Полуостров. Во научната јавност постои тврдење дека прабугарите се турко-алтајски народ и нивната татковина е во Централна Азија[46].
Во оформувањето на денешниот бугарски народ значење имале Прабугарите, група номадски народи и племиња доселени од централна Азија на северен Кавказ во 1-2 век, кои го формирале Првото Бугарско царство во 632, кога се трајно се доселиле на Балканот, како и словенскте племиња што им претходеле еден век на Прабугарите. Прабугарите подоцна, кон крајот на 10 век, биле асимилирани од страна на Словените, кои биле побројни, но нивниот етноним (българи) останал како име на државата и народот.
До одреден степен, Бугарите биле исто така под влијание на романизираните и на елинизираните Тракијци и Дако-Гети, кои живееле на територијата на денешна Бугарија пред словенската инвазија. Како и да е, нивната улога била намалена до 6 век поради постојаната инвазија на Варвари и подоцнежната словенизациjа, така што нивното културно и jазично влијание во формирањето на денешните Бугари било помалку изразено од тоа на двата спомнати народи.
Конечното оформување на денешната бугарска нација започнува во 19 век, а посебно значење имаат два настани: формирањето на Бугарската егзархија (1870) и бугарската држава (1878). Голема улога во овој процес одиграла Русија, чие политичко и културно влијание биле од клучно значење.
[уреди] Теории за потекло
Самото потекло на бугарите е доста контроверзнон и е предмет на разнии дискусии и научни истражувања. Во бугарската наука има повеќе теории за нивното потекло. Според бугарскиот научник Васил Златарски, во своето дело пишува[47]:
"Првата историја на Бугарите несомнено треба да ја бараме во историјата на оние средно-азијатски турски народи, кои се познати под општото име Хуни..."
додека научникот Евгени Владиков вели:
"Бугарите припаѓаат на поновите народи кои се доселиле на Балканскиот Полуостров (...) Околу 670 година на североисток од делтата на р. Дунав се појавуваат Прабугарите, кои се народ од турско потекло[48]..."
Големата Гролиер мултимедијалната општа компјутерска ЦД енциклопедија, во поднасловот "Бугари" се вели дека "Бугарите се Турско племе, кои се населиле на Балканот од централна Азија во втората половина на 7 век. Тие ги потчиниле словенските племиња и го основале Првото Бугарско царство во 681 година." Во официјалната бугарска енциклопедија се вели:
"Со името Бугари се нарекуваат прабугарските племиња, кои се од турско потекло и кои живеат на север од Црното Море и Кавказ, од Днепар до Волга. Една група од нив, на чело со Аспарух се преселуваат на крајот од 7 век во североистичниот дел од Балканскиот Полуостров.[49]"
Ова доведува до заклучок и за потеклото на името од кое зборот Булгар настанал од старотурскиот збор булгар (мешанец), што бил назив за едно од турско-татарските племиња.[50] Полската наука исто така е прецизна во своите тврдења за заедничкото потекло која вели дека "Протобугарите и другите турски народи биле сточари"[51]
Руски пасош од 1996 г. издаден на жителка на руската република Татарстан, во која е наведена народноста бугаркаБугарскато потекло најјасно го дава големото научно дело од 8 век, Именик на бугарските ханови кое го опишува потеклото на самите бугари од тоа време и јасно дава до знаење со чија релација се поврзани тогашните балкански бугари и монголците. Тука е наведено дека Атила е директен крвен предок на ханот Кубрат кој се смета за прв владатен на Бугарија.[52][53]
Во последно време со големите научни испитувања се зема теоријата дека, денешните Бугари не се етнички Бугари, туку географски Бугари, со исклучок на добруџанските Бугари, кои и ден денеска се ја задржале својата вистинска традиција и фолклор, го задржиле својот изворен јазик, кој се зборувал за времето на Аспарух[54]. Денес бугарската официјална историја ги признава Гагаузите за најстари Бугари, дел од бугарската нација, но и туркобугарите од Чувашија[55].
[уреди] Името Бугари
Настанокот на името „Бугари“ е нејасен и за него постојат повеќе објаснувања:
Името „Бугарин“ (Болгарин) порано се поврзувало со името на реката Волга (волгарин, болгарин = човек од Волга), но ова тврдење е спорно од причина што кога ова име се појавило за прв пат, реката Волга се викала сосема поинаку - Итил.
мето "Болг-Арин" од обединувањето на Болгите со Ариjците (според една од теориите за индоевропското потекло на Булгарите).
И Поимот "bulgar" во туркиските јазици означува "мешан"; Алтаjска теориjа на Гесер Курултаев според коjа "БУЛ-ГАР" доаѓа од "Главен народ"[56]
Македонскиот просветител Јордан Хаџи-Константинов - Џинот во една своја статија насловена како „Бог“ во „Цариградски Вестник“ пишува дека самото име „Болгарин“ произлегува од Бог и дека навистина нема повеличенствено од Болгарин („Болгаринъ е производанъ отъ Богъ... Поистиниѣ нема по величество отъ Болгаринъ...“) [57]
Тук вече се смях със сълзи:
"Во последно време со големите научни испитувања се зема теоријата дека, денешните Бугари не се етнички Бугари, туку географски Бугари, со исклучок на добруџанските Бугари, кои и ден денеска се ја задржале својата вистинска традиција и фолклор, го задржиле својот изворен јазик, кој се зборувал за времето на Аспарух[54]. Денес бугарската официјална историја ги признава Гагаузите за најстари Бугари, дел од бугарската нација, но и туркобугарите од Чувашија[55]."
|
За бугарите во македонската википедия
