|
...... i ednite i drugite znaat Albanski i Srbski , i ednite i drugite sa mjuslimani ...... i ednite i drugite sa Kosovari ...........
Kako Bugar znae shto e koj ?
ДНЕВНИК" во областа Гора, на КОСОВО
Чии се нашите Горани
Како ќе се определуваме на пописот што ќе се прави на Косово? Кај нас се вели: така како што дува ветерот. Некои ќе се пишуваат Горани, некои Македонци, Бошњаци, Албанци... По сите овие години и состојби тоа не ме зачудува. А јазикот наш, македонски, е доказ за тоа кои сме и чиј дел сме, зборува Акија Бачки, од селото Брод во областа Гора на Косово.
Тој шест години работел во Скопје, а во војната во 1999 година на Косово му бил урнат дуќанот. Живее од сточарство, произведува овчо и кравјо сирење и кашкавал. Ги продава, се потешко, на пазарот во Драгаш.
- Не одбегнуваат муштериите. Слушаат дека не зборуваме албански, па не можеме да се разбереме и, на крајот, не сакаат да купат од нас. Се повеќе доаѓаме во ситуација да не можеме да живееме од сточарството, од малкуте пари што ги земаме за сирење. А овде не се наоѓа друга работа - објаснува нашиот соговорник.
Бачки е само еден од околу осумте илјади Горани во 18 села распослани на северните падини на Шар Планина на територијата на Косово. До пред десетина години ги имало околу 24.000. Со векови населени на тој простор, со зачуван македонски јазик и обичаи, Гораните се уште се предмет на спорења и обиди за асимилација. Новите се поврзани со обидите да ги прогласат за Бошњаци поради нивната вероисповед, а дополнителната нервоза меѓу нив создадоа формирањето на друштвото "Бугарски мухамедани" и барањата за бугарски државјанства.
Гораните, како национално малцинство, се на пресвртница во своето постоење. Импартивот е да бидат забележани како Горани - македонско национално малцинство - во новиот устав на Косово, кој се подготвува.
Ако не се случи тоа, им се заканува целосно исчезнување, односно претворање во Бошњаци, Срби или Бугари.
- Нашите луѓе се виновни за ова што ни се случува. Сиве овие години, тие луѓе што си имаат големи титули, не се бореа за нашите права, не не застапуваа. Никогаш не ги поставуваа нашите барања пред власта, прашањата што сме и што ни е потребно. Секогаш повеќе сметка водеа за личните интереси отколку за тие на целиот народ што живее тука. Како сега да не ни се случува ова - вели стариот Јусуф Џавче од Брод.
Мухамед Селими од Драгаш, во чија куќа наскоро ќе биде отворена канцеларија на друштвото "Гора" преку која ќе се јакнат врските со Македонија, вели дека во овој крај немало многу барања за бугарско државјанство. Но, поинаква била состојбата во деветте горански села околу Призрен во речанскиот крај каде таквите барања биле се почести. Меѓутоа, досега само двајца добиле државјанства, таков документ очекуваат уште четворица.
Овчарот Бајрам Вечка вели дека Гораните, како и сите други, се снаоѓаат борејќи се против сиромаштијата.
- Ќе одиш таму каде што ќе најдеш леб. Нам ни е потребно да работиме. Каде можеме да заминеме оттука. Се слушна дека со бугарските пасоши може да се оди во европските земји и тоа ги возбуди луѓето. Друго ќе беше ако и Република Македонија имаше таков статус. Ние сакаме да добиваме македонски државјанства, но тоа сега е целосно запрено. Сега немаме никакви пасоши, старите југословенски, "црвени", не важат, а други немаме - вели тој.
Во горанските села Кокалјане, Диканце, Бачка, Брод, Љубоишта, Лестане, Горна и Долна Радеша, Мал и Голем Крстец, Кракоиште, Враниште, Лиќе, Глобочица, Крушево, Злипоток, Орчуша и други иселувањето веќе остави тешки последици. Во Брод, од околу 500 куќи, "отворени" се, како што велат жителите, се само 210. Во Бачка, од 120 куќи има луѓе само во шест. Сточарите велат дека стадата се преполовени.
- Нема поголема трагедија од тоа да родиш дете и сега да не знаеш во која земја е. Поарно е да умреш отколку да дочекаш да си ја заклучиш куќата и да ја оставиш празна. Една куќа за еден живот се прави - велат во Брод.
Исмаил Бојда, претседател на Сојузот на Македонците со исламска вероисповест, вели дека Гораните мора да ја надминат својата неорганизираност. Тој најавува дека во Гора наскоро ќе профункционираат радио- и телевизиска станица на македонски јазик. Охрабрува дека ќе се прави патот од селото Крушево до Стрезимир на македонска страна. Со тоа ќе се создадат услови граничниот премин Стрезимир-Рестелица да биде постојано отворен.
- Гораните мора да бидат свои на своето. Ние не сакаме никого да притискаме за тоа како ќе се изјасни на пописот. Но, најголем број од луѓето се чувствуваат како дел од македонскиот народ. Затоа, основно барања ни е тука да се воведе јазична и културна автономија - вели Бојда.
|
Stvarno , kako gi razlikuvate ...... [re: 747]
