СТЕФАН ВЛАХОВ-МИЦОВ, ФИЛОЗОФСКИОТ КЛУЧ ЗА МАКЕДОНСКИОТ ИДЕНТИТЕТ
Чипот во главата на Бугарите
Како ученик во гимназијата неколкупати учествував во таканаречените „национални политички конкурси“, чија голема награда предвидуваше влегување без испити на универзитетот. Во ЏИ клас до последниот момент бев на списокот на петтемина среќници, но најпосле токму јас и еден колега-средношколец од Бургас, со кого стоевме на прво место, бевме заменети со други. Влегувањето на универзитетот за мене не претставуваше никаков проблем (две години пред тоа ги имав подготвено кандидат-студентските теми) и еден месец пред моето скандалозно исфрлање бев примен со кандидат-студентски испит трет по ред. Огорчувањето ми се засили откако на крајот бев кандидат за специјалноста „меѓународни односи“ (условот беше кандидатот веќе да е примен за студент) во Москва, но по положените испити бев отфрлен без никакво образложение..., со предлог да се запишам на надворешна трговија во Софија. Денес можам да признаам дека сакав да станам дипломат за еден ден да се спасам во туѓина. Односно, веќе сум имал претстава за бугарската политичка реалност. Сепак, се уште немав поставено знак на еднаквост меѓу конкретниот политички режим, тоталитарниот систем и деформацијата на самото општество. Веќе повеќе од една деценија немав никакви илузии во тој поглед, но некогаш наивно мислев дека доволно е да бидам славен Тодор Живков, а потоа - да го изменам општествениот систем на тоталитаризмот (социјализмот) за да настапи демократија. Само што последната означува да се измени пристапот и кон историјата и кон современоста. Поинаку кажано, треба да биде сменет „чипот“ во главата на Бугарите, како што неодамна изјави поранешниот цар и премиер Симеон Втори. Бидејќи станува збор, ако не за генетичка (извесно е дека на Запад често ја прифаќаат определеноста „Бугари“ не како етничка карактеристика, туку како медицинска дијагноза), тогаш најмалку за мисловна деградација.
Мојот творечки пат практично е летопис на стремежот кон еманципација и осмисленост на сопствениот идентитет. Самоиницијативно ја избрав темата на својата дипломатска работа - „Српското културно влијание во Македонија по Кримската војна до 1878 година“. Уште од насловот е видливо дека сум бил повлијаен од бугарската историска пропаганда да ја поставам како крајна граница во своето истражување годината на ослободувањето на Бугарија од страна на Русите. Сепак, за разлика од други колеги, го употребив изразот „влијание“, а не „агресија“ или „експанзија“. Изворите што ми беа на располагање во Бугарија не ме задоволуваа, па во текот на две години ја посетував Република Македонија (тогаш во составот на СФР Југославија) под форма на приватно патување и екскурзија. Во првиот случај, заедно со мајка ми, гостував кај нашите пријатели во Скопје - Дарина и Симо Лековски, а направив доста голем полукруг со воз до Ниш, за да успеам да ги пренесам своите неопходни книги. Излишно е да кажам дека внесувањето слична „ѓаволска литература“ во Бугарија беше забрането. Во вториот случај имав среќа дека токму мојот рачен багаж, во кој ги имав ставено книгите, остана непроверен. Посетата во Република Македонија дефинитивно ги отстрани моите илузии во врска со политичкиот режим во Бугарија. Во моментот македонските колеги водат дискусии за општествениот систем на некогашна Југославија, критички споредувајќи го со оној на Запад. Но, воопшто не можат да си претстават каква беше положбата тука. Во 1979 година, на пример, бев зашеметен од слушнатите критики на Македонската телевизија против одговорни фактори во едно брзо предавање. Такво чудо тешко може да видите во Бугарија дури и денес - четвртина век подоцна. За време на студирањето на Софискиот универзитет се спротивставував на мошне негативниот однос кон Југославија и Македонија, што тотално владееше во таканаречената историска општественост. Заблудата ми беше од друг карактер. Од прочитаните книги бев останал со впечаток дека Бугарите останале во морален долг кон Македонците по 1878 година како кон сонародници. Си спомнувам за еден свој реферат, прочитан на научната конференција на градот Петрич, Пиринска Македонија, по што се дигна голем шум, во кој тврдев дека Македонците имаат право да се чувствуваат различно, откако Бугарите ги отфрлиле.
(продолжува)

Съдържаниет е скрито
Влезте за да го видите