|
Чета във "Вечер" забележките на един професор по военна история към учебника по история на 8-класниците в Македония. Сеуще има некои клишета, които му стоят в езика, но показателно е какви текстове в учебниците коментира - очевидно не са писани от историци. А ти се оплакваш, че не ти било в периода. 
Историја со грешки не е за настава
(ДЕНЕСКА И УТРЕ ГИ ИЗНЕСУВАМЕ ЗАБЕЛЕШКИТЕ ШТО ПРОФЕСОРОТ СТОЈЧЕВ ГИ ИМА ЗА НОВИОТ УЧЕБНИК ПО ИСТОРИЈА ЗА ОСМО ОДДЕЛЕНИЕ НА ТИМОТ ЕКСПЕРТИ ПРЕДВОДЕН ОД М-Р ВЛАДО ВЕЛКОВСКИ)
Неодамна излезе од печат учебникот Историја за 8 одделение од авторите: м-р Владо Велковски, Халид Сејди, Аријан Аљадеми, Димка Ристеска и проф. д-р Ѓорѓи Павловски во издание на "Просветно дело". Имајќи ги предвид наставниот предмет и возраста на учениците сметам дека учебникот е од исклучително значење. Внимателно разгледувајќи ги содржината, методско-дидактичките принципи и техничката изработка на учебник, покрај сета почит кон авторите и другите инволвирани во неговата изработка, сметам дека учебникот изобилува со многубројни грешки и доколку не се исправат не би требало да се применува во наставата.
Во предговорот се истакнува дека изучувањето на овој предмет во 8 одделение опфаќа период од светските војни и значајни настани од историјата на македонскиот народ за период од 1914 до 1990 година. Се работи за најзначајниот период во создавањето на македонската држава. Се наведува дека е применет нов приод во изработката на учебниците, дека е исфрлена деидеологизацијата, дека е дадена попрегледна слика на темите кои се обработуваат, со цел да се согледаат историските факти и причинско-последичните односи и врски на историските настани. Се наведува дека учебникот е работен според новата наставна програма, со поинаков пристап. Со оглед на моето повеќегодишно научно-истражувачко и наставно-образовно искуство сметам дека ставовите од предговорот не се застапени во доволна мерка во содржината на текстот. Поради ограничениот простор овде ги наведувам само најзначајните забелешки:
- Во предговорот се наведува дека од наставната содржина е исфрлена деидеологизацијата. Меѓутоа во текстот на повеќе места се спомнуваат зборовите како што се: буржоазија, капитализам, империјализам, комунизам, фашизам, нацизам, врховисти, притоа ниту за еден од овие поими не е дадено објаснување во делот: Речник на непознати зборови и изрази.
- На страна 7 во првиот наслов на учебникот "Причини за Првата светска војна", се говори само за судир за колонии помеѓу старите и новите капиталистички држави. Меѓутоа, меѓу причините за Првата светска војна секако треба да се наведат: обединувањето на Германија, Австро-Унгарија и Италија со што се создале три големи средноевропски држави; борбата за нови колонии, за превласт врз старите колонии и доминација во светот; создавањето воени сојузи; локалните војни во 1908-1911 год. особено Балканските војни во 1912-1913 година и трката во вооружувањето.
- На стр. 9 во вториот пасус авторот наведува: "Но, откако во октомври 1915 година на Србија и објавила војна и Бугарија, која потоа пристапила кон Тројниот сојуз, српската војска била принудена до крајот на годината да ја напушти Србија и преку Албанија да се повлече на островот Крф. Тогаш силите на Тројниот сојуз ја окупирале Србија и Црна Гора". Во овие две реченици има повеќе грешки: а) Бугарија прво пристапила во Тројниот сојуз на 6 септември 1915 год., па потоа на 14 октомври 1915 година и објавила војна на Србија и веднаш со 1. армија навлегла во Србија, а со 2. армија во Македонија со што ја пресекла Моравско-вардарската долина; б) српската војска не се повлекувала преку Албанија само од Србија, туку и од Македонија и од Црна Гора; в) силите на Тројниот сојуз не ги окупирале само Србија и Црна Гора, туку и Македонија.
- Во последниот ред на стр.9 се наведува: "Во 1916 г. Антантата отворила ново боиште на Балканот, познато како Македонски фронт". Меѓутоа, создавањето на Македонскиот фронт започнало во октомври 1915 година со концентрација на силите на Антантата околу Солун. Во декември 1915 војските на двете завојувани страни биле распоредени на позициите долж Македонскиот фронт. Во 1915 година Македонскиот фронт се протегал од Јонското Море преку Албанија - Охрид - Битола - Прилеп - Северно од Дојранското Езеро - Струмица - Петрич - Неврокоп (Гоце Делчев) - реката Места до Егејското Море. На северната страна биле Централните сили, а од јужната страна силите на Антантата.
- На стр. 13 непосредно под насловот Македонски фронт, авторот наведува: "Во пролетта 1916 година бил создаден нов фронт на Балканот, познат како Македонски фронт. Фронтовската линија се протегала од Охрид до Орфанскиот Залив". Фактите го говорат следното: Во пролет 1916 г. бугарските сили потпомогнати од своите сојузници (Германија и Австроунгарија) извршиле офанзива и ги освоиле Рупелската Теснина и источните области од Егејскиот дел на Македонија (Драма, Серес и Кавала) и ја формирале Драмската военоинспекциска област. Во мај 1916 година македонскиот фронт се протегал долж линијата од Јонското Море до Орфанскиот Залив во должина од 600 км од кои на територијата на Албанија имало 150, а на македонската територија 450 км. Поради тоа и се нарекува Македонски фронт.
- На стр. 16 е сместена карта на Балканот со фотографии на балканските владетели во 1912 година. На фотографијата на бугарскиот владетел наместо цар Фердинанд пишува цар Борис. Познато е дека дури по завршувањето на Првата светска војна во 1918 г. царот Фердинанд абдицирал, по што го наследил неговиот син Борис. - На стр. 17 во вториот пасус се наведува дека на големобугарските интереси во Првата светска војна им се противставиле македонските револуционери предводени од Јане Сандански кои што му припаѓале на левото крило на ВМРО и се залагале за создавање самостојна македонска држава. Тоа не е точно. Имено, во тоа време постоела само ВМРО на Тодор Александров која ги спроведувала големобугарските интереси. Јане Сандански никогаш не бил нејзин член. На истата страна се спомнува окупацијата на Македонија од страна на Бугарија, а не се споменуваат окупациите на Македонија од останатите балкански земји...
Ванче Стојчев, професор по воена историја
(Утре: Западна Македонија ја направија албанска)
Македонска наденица - ке умрем за нея!
|
Щрък, защо наистина не направиш един учебник
