Aleksandar DONSKI: Istorijata ne e samo minato http://www.makedonskosonce.com/sonce197/tekst16d.htm BUGARITE IMAAT TURKO-MONGOLSKO POTEKLO! Lik na Prabugarin, http://www.makedonskosonce.com/sonce197/Slikav16.gif prezentiran na Izlo`ba posvetena na Prabugarite vo Kazahstan (1958 godina) Spored renomiraniot bugarskiot istori~ar Prof. Vasil Zlatarski prvite etni~ki predci na dene{nata bugarska nacija bile ~etiri huno-bugarski ordi, ~ie poteklo e otkaj Himalaite. Vo "Imenikot na bugarskite hanovi", napi{an u{te vo 8. vek vo Bugarija, se tvrdi deka tataro-mongolskiot voda~ Atila-Bo`jiot kam{ik e pratatko na Bugarite. Ovoj i slednite dva teksta povtorno mu gi posvetuvam na ~i~ko \or|i Mladenov od Toronto). Makedonskata istoriografija gre{e{e {to ne im posveti pogolemo vnimanie na prezentiraweto na potekloto na Bugarite, poradi {to, kaj del od na{ata javnost se sozdade vakuum, t.e. nepoznanica vo odnos na vistinskite etni~ki predci na dene{nata bugarska nacija, a toa se turko-mongolskite Bugari (t.n. Prabugari). Makedonskite bugaromani, instruirani od Bugarija, sakaa da ja iskoristat vakvata sostojba i bez da spomnat nitu zbor za turko-mongolskoto poteklo na Bugarite, se obidoa preku prika`uvawe bajki povrzani so 19. i po~. na 20. vek da gi ubeduvaat Makedoncite deka imale "bugarski etni~ki koreni."Bidej}i nitu eden od niv nema napi{ano ni{to za bugarskite koreni (koi spored niv se i ,,makedonski"), vo ovoj tekst }e go storime toa. Taka najlesno Makedoncite samite }e sfatat dali na{ata nacija ima bugarski etni~ki koreni ili ne. Logikata e ednostavana. Koj saka da doznae dali na{ite predci bile Bugari - neka se zapoznae so bugarskata etnogeneza, pa taka samiot najlesno }e sfati deka Makedoncite nemale nikakva etni~ka vrska so Bugarite. No, makedonskite bugaromani i ovde davaat potvrda za svojata uloga na klasi~ni jani~ari. Imeno, tie mo`ebi znaat po ne{to za makedonskata istorija (gledano niz bugarska prizma), no ako gi pra{ate za bugarskata istorija i etnogeneza, za turko-mongolskite bugarski hanovi, za nivniot nomadski `ivot vo Azija, za kowskata opa{ka kako niven prv simbol, za nivnite sredovekovni pusto{ewa na Makedonija i sl., }e vidite deka mnozinstvoto od niv nemaat poim od seto toa. Zna~i, se pravat Bugari (ili potomci na Bugarite), a nemaat poim koi bile Bugarite. Taka bilo i so jani~arite. Se nadevam deka od ovoj tekst }e nau~at barem ne{to. (PRA)BUGARITE NASTANALE OD ^ETIRI HUNO-BUGARSKI ORDI! Sega predlagam da go prosledime potekloto na (Pra)Bugarite, t.e. na prvite priznati etni~ki predci na dene{nata bugarska nacija i toa citiraj}i isklu~ivo bugarski i stranski izvori. Prika`uvaweto na nivnoto poteklo }e gi otrfli site zabludi deka nie Makedoncite imame bilo kakva etni~ka vrska so Bugarite. Najprvo da ka`eme deka terminot ,,Prabugari" e ve{ta~ki sozdaden od strana na bugarskata nauka. Imeno, t.n. Prabugari sebe si izvorno si se narekuvale Bugari, a ne Prabugari. Toa se vsu{nost vistinskite Bugari i kako takvi se deklarirale. Denes vo bugarskata nauka tie se nare~eni Prabugari, so cel da se pravi razlika pome|u niv i dene{nite Bugari vo nacionalna smisla na zborot. Me|utoa, se pogolem e pritisokot od sovremenite bugarski istori~ari ve{ta~kiot termin Prabugari da se isfrli od naukata i istiot da se zameni so adekvatniot termin Bugari. Vpro~em, nekoi bugarski istori~ari i vo minatoto za t.n. Prabugari go koristele terminot Bugari. Sepak, za da im zadovolime i na ednite i na drugite bugarski istori~ari, poradi faktot {to t.n. Prabugari (vistinskite Bugari) do{le od nivnata tatkovina Azija, predlagam vo ovoj tekst za niv da go koristime terminot Bugaro-azijati. Ova so cel da go zadr`ime vistinskiot termin za nivnoto etni~ko ime (Bugari namesto Prabugari), no i da go potencirame nivnoto geografsko poteklo (Azija, azijati), kako bi pravele razlika pome|u niv i dene{nite Bugari - pripadnici na sovremenata bugarska nacija. Pa, da vidime kone~no koi bile Bugarite (Bugaro-azijatite)? STARITE BUGARI - TATARI! ]e po~neme so citat od knigata (koja denes se koristi kako u~ili{no pomagalo vo bugarskite sredni u~ili{ta), pod naslov Grafi~na istorija na balkanskite narodi od bugarskiot istori~ar Evgeni Vladikov (Sofija, 1992 god.). Za potekloto na Bugarite vo podnaslovot Bugari Vladikov pi{uva: ,,Bugarite pripa|aat na ponovite narodi koi se doselile na Balkanskiot Poluostrov (...) Okolu 670 godina na severoistok od deltata na r. Dunav se pojavuvaat Prabugarite, koi se narod od turksko poteklo. Gi narekuvame Prabugari za da gi razlikuvame od dene{nite Bugari. Pratatkovina na Prabugarite e centralna Azija. Tie se pridvi`uvaat kon zapad i sozdavaat golem voenoplemenski sojuz nare~en Golema Bugarija,na ~elo so hanot Kubrat, koj gi zavzema zemjite pome|u Azovsko More i severen Kavkaz.Pod pritisok na Hazarite Golema Bugarija se raspa|a. Eden od sinovite na Kubrat prodol`uva na zapad i se naseluva kraj deltata na rekata Dunav. Toa e hanot Asparuh, koj so pomo{ na Slovenite, koi se naseleni po ramninite okolu dvata brega na dolniot tek na r. Dunav, uspeva da gi odzeme od Vizantija zemjite pome|u Stara Planina i Dunav i od Crno More do r.Timok.So potpi{uvawe na miroven dogovor vo 681g. Vizantija ja priznava novosozdadenata dr`ava Bugarija koja se protega pome|u Stara Planina i Karpatite - dr`ava vo koja e sozdadena od osum slovenski plemiwa na ~elo so Prabugarite..." Za azijatskoto (tursko, turksko ili tatarsko) etni~ko poteklo na Bugarite, postojat i drugi brojni svedo{tva i citati od razni avtori i publikacii, koi go potvrduvaat istoto. ]e navedeme nekoi od niv. Vo golemata Grolier multimedijalnata op{ta kompjuterska CD enciklopedija (objavena vo SAD, 1995 godina i preku Internet, dostapna do desetici milioni korisnici {irum svetot), vo podnaslovot Bugari pi{uva: ,,Bugarite se tursko pleme, koi se naselile na Balkanot od centralna Azija vo vtorata polovina na 7. vek. Tie gi pot~inile slovenskite plemiwa i go osnovale Prvoto Bugarsko carstvo vo 681 godina." Angliskiot patepisec Vilijam Makmajkl vo svojot patepis od negovata poseta na Bugarija vo 1818 godina (koj patepis denes e objaven vo deloto: Angliskite patepisci za Bugarija, Sofija, 1987) napi{al: ,,Starite Bugari se Tatari koi do{le vo Bugarija vo petti vek od bregovite na Volga." Vo neprocenlivo zna~ajnoto drevno istorisko delo pod naslov ,,Imenik na bugarskite hanovi" (napi{ano vo Bugarija vo dale~niot 8. vek) za tataro-mongolskiot voda~ Atila-bo`jiot kam{ik se veli deka e ,,pratatko na Bugarite". Toj vo ova delo se sre}ava pod imeto Avitolah, a kako negovi naslednici (od negoviot turkski rod Dulo) sleduvaat hanovite: Irnik (sin na Atila, koj na nekoi mesta se sre}ava i pod imeto Ernah, z.m.), Gostun, Kurt i Bezmer, za koi pi{uva deka, vo sklad so azijatskata tradicija, imale izbri~eni glavi. Pod imeto Kurt ovde se podrazbira bugarskiot han Kubrat, {to zna~i deka vo ovoj Imenik, Atila e smetan za direkten krven predok na hanot Kubrat i na Bugaro-azijatite. Da potsetam deka denes hanot Kubrat se smeta kako prviot etni~ki vladetel na dene{nata bugarska nacija, a gledame deka toj bil direkten krven potomok na tataro-mongolskiot voda~ Atila - bo`jiot kam{ik. (Pa, zarem Tataro-Mongolot Atila e prviot predok i na Makedoncite? Navistina se{to od na{ite bugaromani...). Inaku ,,Imenikot na bugarskite hanovi" e napi{an vo vremeto na hanot Asparuh, koj e eden od sinovite na han Kubrat, {to zna~i deka ovoj Imenik e napi{an od toga{ni dobri poznava~i na istorijata na Bugarite. (Podetalno za ova kaj: Prof. Dimitar Angelov: ,,Obrazuvane na bНlgarskata narodnost," Sofija 1971 g., i vo: ,,HristomatiФ po istoriФ na BНlgariФ," Sofija 1964 g.).Odime ponatamu. DRUGI SVEDO[TVA Vo Kratkata bugarska enciklopedija (Sofija, 1963, Prv tom,s.30),pi{uva: ,,So imeto Bugari se narekuvaat prabugarskite plemiwa, koi se od turksko poteklo i koi `iveat na sever od Crno More i Kavkaz, od Dnepar do Volga. Edna grupa od niv, na ~elo so Asparuh se preseluvaat na krajot od 7. vek vo severoisti~niot del od Balkanskiot Poluostrov." Vo Enciklopedijata na Jugoslavija (Zagreb, 1985), avtorot V. Vel, za potekloto na Bugarite pi{uva: ,,Zborot Bulgar nastanal od staroturskiot zbor bulgar (me{anec), {to bil naziv za edno od turko-tatarskite plemiwa." Vo Opca enciklopedija jugoslavenskog leksikografskog zavoda (Zagreb, 1977, tom I. str. 715) za Bugarite pi{uva: ,,Bugarite imeto go dobile od tatarskiot narod Bugari koi se naselile na Balkanot vo 7. vek i gi pokorile Slovenite." Vo deloto ,,Istorija na ju`nite i na zapadnite Sloveni" (Moskva, 1969 g.), za Bugarite pi{uva: ,,Vo vtorata polovina na 7. vek, se pojavile turskite plemiwa, dojdeni od severnoto Crnomorie. Za razlika od dene{nite Bugari, vo literaturata nivniot naziv e Protobugari." Vo knigata Obrazuvane na blgarskata narodnost od Prof. Dimitar Angelov (Sofija, 1971), na str. 116 i 117, tvrdi deka ve}e e definitivno utvrdeno etni~koto poteklo na Bugarite. Ovde toj pi{uva: ,,Uspesite postignati vo oblasta na lingvistikata i otkrivaweto na nekoi pismeni pametnici, vo koi se sre}avaat prabugarski zborovi, postepeno go formiraat sfa}aweto deka prabugarskiot etnos spa|al vo semejstvoto na turkojazi~nite plemiwa i plemenski grupi, kako na primer: Huni, Oguzi, Ujguri, Hazari, Pe~enezi, Kumani i drugi... Stojali{teto deka Prabugarite za vreme na svoeto doa|awe na Balkanot bile turko-jazi~en narod ve}e mo`e da se smeta deka e nepobitno doka`ano... Eden od najbliskite jazici na odamna is~eznatiot prabugarski jazik e jazikot na sovremenite ^uva{i. Za bliskata vrska pome|u Prabugarite i ^uva{ite svedo~at i etnografskite prou~uvawa, napraveni vo posledno vreme." Vo Historia slowian poludnio wych i zachodnich (Warszawa, 1977 g.), za Bugarite pi{uva: ,,Protobugarite i drugite turski narodi bile sto~ari, a se zanimavale i so zemjodelstvo i sto~arstvo." Eden od najpoznatite bugarski istori~ari Vasil Zlatarski, vo svoeto delo Istorija na b’lgarskata d’r`ava prez srednite vekove (tom I, Sofija, 1971), na str. 55, pi{uva: "Prvata istorija na Bugarite nesomneno treba da ja barame vo istorijata na onie sredno-azijatski turski narodi, koi se poznati pod op{toto ime Huni..." Ovde posebno sakam da potenciram deka prof. Zlatarski go upotrebuva terminot turski, a ne turkski. Vo prodol`enie na svojata kniga (str. 153) prof. Zlatarski tvrdi deka Bugarite nastanale od ~etiri ordi. Ovoj profesor gi dava i imiwata na ovie ~etiri, kako {to gi narekuva samiot: ,,huno-bugarski ordi", koi go so~inuvale etni~koto jadro na toga{nite Bugari. Imiwata na ovie bugarski ordi se: Kupi-Bulgar, Du~i-Bulkar, Olhontor-B’lkar i ^’dar-Bolkar. Ovde ne mo`am da se vozdr`am, a da ne zapra{am: Zarem od ovie ordi nastanala dene{nata makedonska nacija? Spored makedonskite bugaromani, odgovorot e pozitiven! Poradi toa ni ostanuva da konstatirame deka kakva {to e brojnosta na makedonskite bugaromani kaj nas, tamam ima za sekogo po edna orda (samo prvo }e treba da se dogovorat koj od koja od ovie ordi vodi direktno poteklo). Vo knigata Formirane na staroblgarskata kultura (Sofija, 1977) od avtorot Stan~o Vaklinov, na str. 15, pi{uva: ,,Prabugarite bile turkojazi~en narod, ~ija pratatkovina se nao|a na dale~niot istok, vo srceto na Azija... Prabugarite pretstavuvale edna celina so mongolskite i manxurskite plemiwa." Na stranica 34, Vaklinov pi{uva: ,,Rodot na Asparuh i rodot na Irnik (sin na tataro-mongolskiot voda~ Atila-Bo`jiot kam{ik, z.m.) poteknuvaat od drevniot turkski rod Dulo,koj vo istorijata na Turkite ostavil mnogu pokolenija na proslaveni voda~i." Vo knigata IstoriФ na BНlgariФ (Prv tom, Sofija, 1954, str. 57) pi{uva: ,,Po poteklo Prabugarite se Turki." (Prodol`uva)