Откъси от „За македонцките работи” / Политика, Свят / Македония

Пълният текст на "За македонцикете работи" на Мисирков:

http://www.auburn.edu/forlang/macedonia/zmrConcordance/zmr.txt1.htm#472

Откъси от „За македонцките работи” на Мисирков

„Мнозина од македонцките читачи ке бидат удивени от поiавуан'ето на таiа книга.
За удивуаiн'е ке им бидит во неiа много. Некоiи ке речат: зошто отцепуаiн'е от
бугарите, кога ниiе до сега сме се велеле бугари и соединеiн'ето, а не
расцепуаiн'ето праит силата?”

Мнозина от читателите ще бъдат изненадани, т. е. те имат някакви други виждания, несъвпадащи с изложените в книгата! „…. кога ниiе до сега сме се велеле бугари…” – а ето и защо ще бидат удивени – защото до сега са се наричали българи, а той се опитва да им предлага нещо по-различно от техните виждания!

„До сега нашиiот народ се интересуал поеке само со полна политична
автономиiа, а во националните наши интереси допушк'ал башибузукцки да му се
набркуат разни неканени гости, како: бугари, грци и срби.”

Кой е вашият народ и дали той се е възприемал така, както го възприема Мисирков? Колко е бил той и дали въобще би останало нещо от него след като се извадят българите, гърците и сърбите? Как така българи башибозушки са се бъркали като е имало мнозина хора в Македония, които се наричали българи?

„За нашите односи кон турците iас можам да речам само iедно: ниiе сме задолжени
да напраиме се, шчо се барат од нас, за да докажиме на Турциiа, оти неiното
остааiн'е како европеiцка држаа стрек'ат во нас полно сочувство. Ниiе сме
задолжени да бидеме лоiални поданици на Н. Ц. В. Султано. Но при тоа бараме и ке
бараме од Негоото праителство цел ред реформи, коiи ке ни сочуваат наi главните
интереси на нашето национално и културно развиiаiн'е. Iас мисл'ам, оти ниiе
требит да бидеме лоiални кон Турциiа, но предполагаiки, оти турцкото праителство
и народ ке разберат наi после, оти интересите на нивната држаа во Европа
совпадаат со нашите и зависат наi много од ниф, а не си протиоречат, и затоа
турците први ке требит да докажат искреното сакаiн'е да сет во мир со нас и со
тоа да заслужат нашата поддршка на нивните интереси.”

Оставането на Турция като европейска държава среща у нас пълно съчувствие!?! Длъжни сме да бъдем лоялни поданици на султана? Чия гледна точка защитава авторът? На македонците / кои ниiе до сега сме се велеле бугари / или на турците? „….турцкото праителство и народ ке разберат наi после, оти интересите на нивната држаа во Европа совпадаат со нашите и зависат наi много од ниф, а не си протиоречат…. „ Значи интересите на роби и поробители съвпадат?!?

„За да се предупредат жртвите од iедно секадешно востааiн'е, се изработи
февруарцкиiот руско-австриiцки проект за реформи, вистина не совршен, но со
огоорка, оти тоi ке бидит постепено раширен. Поминаа месец, 2, 5, 7 и нишчо од
него не излезе. Се прашат: зашчо? Ке одгоорат нашите: зашчо Турциiа и Европа не
сакаат серiозно реформи. Но не iет така. Турциiа, можит и не сакат реформи, но
сакаат тиiе, шчо го изработиiа проектот. Се прашаше само: кому приликите ке
дозвол'ат да надделит? А во тиiе прилики наi важен фактор бефме ниiе. Да се
склонефме пред волiата на Европа и четите, или да се предадеа, или да се
оттргнеа во Бугариiа, или барем да се напраиiа некои прегоори со реформаторцките
држаи, во коiи просто можеше да се речит, оти четите, или ке се оттргнат, или ке
се предадат, но нека не мачат турците мирното населеiн'е, за тоа, шчо, можит,
некаде се имаат пушки, то ке настапеше во Македониiа мирно време, кога ке се
бараше от Турциiа да се воведат во полност реформите и да се оттеглат воiските
од Македониiа. Но шчо напраи комитетот? Тоi реши 4 1/2 месеци да чекат
резултатите од воведуаiн'ето на реформите и после обiави со „чиста совест"
востааiн'ето. Во време на обiавуаiн'ето на востааiн'ето, комитетот можеше да
речит, оти тоi не бркал на држаите да воведат реформите. Но тоа не iет токму.
Вистина четите избегуаа стражеiн'ата, но тоа ушче не значит да не бркаа да се
воведат реформите. Тиiе избегуаа, но турците бараа стражеiн'а и успеа поеке од
комитето. Комитетот кажуаше да немат чети, немат протиодеiство на реформите од
негоа страна, а пак турците кажуваа да има чети, населеiн'ето да имат оражiе и
се готвит за востааiн'е, воiската имат постоiани столкнуаiн'а со четите, четите
убиваат мирните жители, шчо не и слушаат и сет верни слуги на Падишаот. Ако
земиме ноините од времето на публикуаiн'ето на февруарцките реформи до и после
обiауаiн'ето на востааiн'ето во Битолцко на 20 iули и прегледаме во ниф
телеграмите од Стамбул, то ке видиме, оти Портата постоiано предстауат на
рускиiот и австро-унгарцкиiот амбасадери списоци од стражеiн'а на турцкиiот
аскер со четите, списоци од наiдено при обиските оражiе у населеiн'ето, описоци
од убиiства, совршени од четите над мирното населеiн'е.”

За не извършването на реформи в Македония е виновен комитетът!?! Браво Мисирков, браво! Това означава ли, че македонското население трябваше да остане съвсем беззащитно пред турците, щото видете ли комитетът му пречи! Четите избягваха сражения с турците, но турците търсеха подобни сражения и въпреки всичко четите и комитетът бяха виновни! „…воiската имат постоiани столкнуаiн'а со четите, четите убиваат мирните жители, шчо не и слушаат и сет верни слуги на Падишаот.” Войската /която в никакъв случай не е виновна за нищо/ имала постоянни стълкновения с четите, а тези лошите чети избивали горките мирни и верни на Падишаха жители! Направо да се просълзиш от умиление. МИСИРКОВ, ТИ ЧИИ ИНТЕРЕСИ ЗАЩИТАВАШ?

„Како последуач на идеiата за полно отдел'аiн'е на нашите интереси од интересите на Балканцките народи и за самостоiно културнонационално развиiаiн'е, iас и iе написаф на централното македонцко наречiе, коiе за мене от сега на тамо имат да бидит
литературен македонцки iазик. Нерамностите, шчо ке се окажат во iазикот на
моiата книга, сет сосим природни и ке можеа да се отстранат само при iедно по
глабоко знаiаiн'е на централното македонцко наречiе, со шчо не можам да се
пофал'ам. Но и при тоа се надеiам, оти за македонците таков iазик ке бидит по
приiатен и по звучен, од iазико на нашите суседи, со коiи ниiе сега за сега се
дигаме на големо.”

Според автора е необходимо „отделяне на нашите интереси”. Това означава, че до сега те са били едно цяло с интересите на друг един народ!?! Кой ли? Щом авторът призовава народа да бъде верен слуга на падишаха, а той не е и се бунтува, явно няма да е турският народ. Същевременно Мисирков твърди, че можело четите да се оттеглят в България, което означава, че явно четите и поддържащото ги население е чувствало близост с България. И за да постави началото на „самостоiно културнонационално развиiаiн'е” /до тогава явно не е имало такова/, той решава да създаде отделен литературен език
„…iас и iе написаф на централното македонцко наречiе, коiе за мене от сега на тамо имат да бидит литературен македонцки iазик…” Добре, за тебе това ще бъде литературен македонски език, но за останалите „македонци”? Те дали го владеят това „наречие”, при положение че ти не го владееш, както сам твърдиш.

„Турциiа, како шчо се видит, како да се наiде на тесно, и предложи на Бугариiа да се доiдит мег'у ниф до iедно согласуаiн'е за македонцкото прашаiн'е.”

Явно Турция знае коя страна я засяга македонския въпрос, щом предлага на България да се постигне съгласие по този въпрос! Дори чак войната е неизбежна – „Пак от тамо
телеграфируат, оти воiната мег'у Бугарцко и Турцко iет неизбежна.” /стр. 6/

„До 1878 год. сите, па и руското праителство, велеа, оти
Македонците сет бугари. После Берлинцкиiо догоор истапиiа со своите претенциiи
на Македониiа србите. Србите во течеiн'е на 25 години, особено последните 20
години успеа, ако не да напраат македонците срби, то барем да создадат во
европеiцкото обшчествено мнеiн'е убедеiн'е, оти во Македониiа имат и срби. Праи
ли сет они, или не, не iет важно за дипломатите.”

Коментарът е напълно излишен!

„Едни сел'ани со нивните учители и
попои признаваат патриархiата и сет под покроителството на србцки или грцки
консули, а друзи признаваат бугарцкиiо екзарх и слушаат бугарцкиiо трговцки
агент. Се тоа сет факти за дипломатиiата, коiа шчо имат да се броiит со
деiствителноста, а не со теориiата за народноста на македонците. Политиката
немат работа со науката. Па и да имат работа, зар iет докажано, како два и два
4, оти сет македонците бугари? До рускотурцката воiна имаше само iедна теориiа
за народноста ни. Сега сет две. Кон ниф се прибауат и трек'а, оти македонците
сет нешчо стредно мег'у србите и бугарите.”

Още веднъж авторът потвърждава, че до 1878 г. е имало само една теория за народността „НИ”, а именно – че е българска, което е доказано като 2+2=4. От това изречение се вижда, че и Мисирков се възприема като част от тази българска народност. След това се сещат сърбите, че в Македония май има и сърби. Към тези две теории сега се прибавя и трета. Кой я прибавя щом като все още са две? Може би самият автор измисля нова теория за народностната принадлежност на македонците?

„Нишчо подобно немат. организациiата iет тесно врзана со Бугариiа.”

Става ясно, че ВМРО и македонските революционери са се чувствали тясно свързани с България.

„И така револ'уциониiо комитет беше чисто македонцка организациiа по произлез и
по состаот му, но тоа беше само работа на iедна част од iедна од македонцките
нацiоналности, врзана по име и ло црковно-сколиiцките работи со бугарцкиiо народ
и држаа и нивните интереси. Тоiа комитет, во сашност македонцки, за надворешниiо
свет и за рисiаните во Македониiа не екзархисти, беше комитет бугарцки.”

Значи комитетът хем е бил чисто македонски, хем е бил български! Защо ли? Може би самите македонци така са виждали себе си – като част от България. А къде са били революционерите от другите националности? Или другите са били предимно мюсюлмани, които са предпочели да бъдат верни на падишаха?!?

„За убитите четници не кажуваа: „убити сет толку души македонци, ами толку души бугари".”

Бедний ми Мисирков, ами може би само за тебе те са били македонци, а за всички останали, както и за самите убити, са били българи! Ти какво очакваш някой турчин да стане четник против Турция? Или пък някой от малобройните гърци или сърби да се вдигне заедно с българското мнозинство и да се бие срещу Турция? Ами нали те са били напълно наясно относно бъдещето на тази българска земя!

Относно Илинденско-Преображенското въстание:
„Ниiе можеме да го велиме како сакаме, но во деiствителност оно беше само
частично. Оно беше и iет работа на екзархистите, коiи се величаат „бугари", а
следователно, тоа iет бугарцки маневр, да се решит македонцкото прашаiн'е само
во бугарцка полза; то iет да се ооздаит iедна „Бугарцка Македониiа".”

Значи от освобождаването на Македония ще спечели само България, а местното население нищо няма да спечели?!? А нима източнорумелийският въпрос не беше решен преди всичко в полза на източнорумелийците? А и как иначе да се реши македонският въпрос, след като самият автор твърди „….зар iет докажано, како два и два 4, оти сет македонците бугари.”

„Тиiе од македонците, шчо добиiа образуаiн'е во Бугариiа зедоа инициативата за
ослободуаiн'е и они до сега играа, можит да се речит, не само главната, ами и
искл'учител'на рол'а. Ако нивното работеiн'е се увенчат со успеф, они, а со ниф
заiедно и бугарцките интереси, ке земат врф над чуздите интереси во Македониiа.
Ако востааiн'ето восторжествуат, не iет ли iасно, оти за него к'е имат да се
благодарит на бугарите и за тоа тамо, каде сега србите конкурираат со своiите
пари и своiата пропаганда, со бугарцките пари и пропаганда, ке изгубат секоiе
влиiаiн'е на своiите клиенти? Зар не му мисл'ат србите, оти со успеот на
востааiн'ето, ако се питат: на коi iазик ке требит да зборуат судиiата, да
речиме, во Тетоо? - автономното праителство, коiе ке бидит од „бол'шинството",
ке одгоорит - на бугарцкиiо;”

А каква е разликата дали Македония ще е независима или част от България нали ти самият, мили ми Мисирков, казваш, че мнозинството говори български /а не току-що създадения от тебе македонски/! Или май ти предлагаш в независима Македония да се говори на някакъв език на малцинството? „Ако нивното работеiн'е се увенчат со успеф, они, а со ниф заiедно и бугарцките интереси, ке земат врф над чуздите интереси во Македониiа.” Значи все пак българските интереси не са чужди по отношение на Македония! А ти, авторе, защо си се загрижил толкова за „чуздите интереси во Македониiа”? Ти тях ли браниш или македонските? А нима един патриот не трябва да се бори точно срещу чуждите интереси в Македония?

„А до кога, iедни македонци се кажуаат патриархисти, друзи екзархисти; едни бугари, друзи срби, треки грци и бараат покроителство у различни балканцки држаи, даваiк'и им со тоа прао да се бркаат во македонцките работи, до тогаi не можит да се мислит за обшчо востааiн'е; до тогаi ке бидит само частично: со бугарцки, србцки, или грцки, но
никако не, со чисто македонцки характер.”

А от къде да го намерят този „чисто македонски характер” като ти самият казваш, че едни от македонското население се наричат българи, други сърби, трети гърци?

„Ниiе требаше да знаеме, оти против нашето востаiн'е ке бидат: и Кара-Влашко, и
Србиiа, и Грциiа. Кара-Влашко не можит равнодушно да гледат на усилеiн'ето на
Бугариiа со дааiн'ето на Македониiа автономна управиiа. На автономиiата се
гледат, како на преодна степен кон соiединуаiн'е на Македониiа со Бугариiа.”

Добре де, Мисирков, до сега беше против чисто българския характер на въстанието и присъединяването на Македония към България, а сега вече пишеш, че всички ще бъдат против автономията на Македония, щото това било преходна степен към съединението с България. Тогава какво предлагаш – да се оттеглят четите и да чакаме турските реформи както сме ги чакали до сега векове наред?

http://ilarius.blogspot.com/

не можеш да сватиш високо ниво на нараторство, простичок си. Оди паси си ги овците и сликай македонски планини.

Најмногу информации имаме за Македонците кои од турските зулуми бегале во најблиските христијански земји, пред се’ Австро-Унгарија. За време на карпошовото востание во Македонија, во 1669 г. заедно со австриската војска се повлекува голема група Македонци, од сите делови на Македонија во Австрија, каде што често биле напаѓани од австриските военополициски сили. За да ја подобрат својата состојба во Австрија, Македонците пошле при Леополд Први, Император Австриски, барајќи заштита за пребеганиот македонски народ; македонскиот народ го представувале двајца Македонци, Краида од Кожани и Поповиќ од Солун, кои и се декларирале официјално како Македонци, па Леополд Први на 26.04.1690 г. издава заштитна нота за македонскиот народ „gens Macedonica“ (Ј.Ронић, Прилози за историју Срба у Угарској у XVI, XVII и XVIII веку. Прва књига. Књ. Матица српске, бр. 25 и 26. Нови Сад 1908, стр. 52-53).
Австрија, започнала со притисоци за католизација на Македонците, па заради тоа тие бегаат во православна Русија. Многу руски документи од 17 и 18 век говорат за населување на Македонци во Руските краишта. Зачувана е молбата од Македонскиот Народ до царска Русија, за нивно населување во Русија (Полное собрание Россiйской имперiи съ 1649 года , Томъ XIII, С. Петербургь 1830), а на 24.12.1751 г. руската царица Елизабета Петровна со Указ го дозволува населувањето на Србохорватите, Македонците, Бугарите, Власите и другите православни народи во Русија и да формираат свои полкови (Петъръ Кеппенъ, Хронологическiй указатель матерiаловъ для исторiи инородцевъ европейской Росiи, Санктпетербургъ 1864 г. ).

Македонскиот полк е формиран 1752 г. од страна на Иван Хорват, кој се декларирал како Влав, но сите останати од полкот биле Македонци, со униформа во македонските национални бои: жолта и црвена (Скальковски, Хронологическое обозърнiе исторiи Новороссiйскaга края, 1731-1823, I, Оддеса 1836). Зачувани се списоците со имињата на македонските војници од македонскиот полк, со нивни податоци kako место на раѓање, брачна состојба и нивно изјаснување по националност; сите од нив се изјасниле како припадници на македонската нација ( Централний державний исторический архив УРСР - Киев фонд 1413, опис 1, зб. 6/1756).

Македонците кои бегале по Војводина, најчесто се населувале во најблиските погранични градови со турската империја: Земун и Панчево. По црквите во Земунскиот Магистрат, сочувани се изводите од матичните книги на родените и умрените од 18 век, каде иселениците од Македонија, се изјаснувале по националност како Македонци. Всушност, во тнр. протоколи од матичните книги на родените и умрените, за секое новородено дете или починат човек требало да се напише и националноста, при што многу честа е и националноста Македонци, за луѓето со словенски имиња и презимиња, кои потекнувале од сите краишта на етничка Македонија. (Извори: ИАБ, ЗМ = Историјски архив Београда, Земунски магистрат (1761-1800), ИАБ, ЗМ, Протоколи I = Протоколи матичних књига рођених и крштених Цркве Св. Николаја, Земун (1761-1800), ИАБ, ЗМ, Протоколи 1а = Протоколи матичних књига рођених и крштених цркве Рождества Св. Богородице, Земун (1761-1800), ИАБ, ЗМ, Протоколи II = Протоколи матичних књига венчаних цркве Св. Николаја (1761-1800), ИАБ, ЗМ, Протоколи III = Протоколи матичних књига умрлих цркве Св. Николаја (1761-1800), ИАБ, ЗМ, Протоколи III а = Протоколи матичних књига умрлих цркве Рождества Богородице, Земун). Според документите од Земунскиот Магистрат, покрај Македонците, се населувале и бегалци кои по националност се изјаснувале како Власи, Куцовласи, Цинцари, Грци и Бугари.

Дури и Македонците од пограничните места во 19 век имале македонска народна свест. Во Крива Паланка, град на тромеѓето Македонија-Србија-Бугарија, сочувани се записи на повеќе свештеници од тој период по кривопаланечките цркви, кои, за да ја зачуваат својата македонска националност почнале да носат презимиња „Македонски“; не само тие, туку забележани се и првенци од Кр. Паланка со презиме Македонски. Отец Ѓеорѓија Македонски во 1846 г. забележал: “..ја научив словенската азбука од татко ми Македонски, кој така се нарекува оти сме Македонци...“(Georgija Makedonski, Bogosluzhbena kniga "Opshti minej" - vo crkvata vo s. Radibush, Kriva Palanka, posledna nepagirana stranica). Отец Димитрија од с. Огут пак во свој запис од 1865 г. од кривопаланечка црква пишува: „во летото господово 1848, првенците на градот Крива Паланка ме вработија како свештеник против волјата на Неговата Светост, грчкиот свештеник Кир Гаврил. Господин Микхаил Македонски се залагаше најмногу за моете назначување, бидејќи сум Македонец по род...“(Zapis vo knigata Zitie Svetih vo Krivopalaneckata crkva. Pretposledna nepagirana strana).

Неколку години подоцна, забележано е групно изјаснување на македонска националност од документацијата на Кресненското Востание, 1878 г. По “Устав на Македонскиот Револуционерен Комитет“ на Кресненското востание. По уставот, во востанието можел да учествува секој кој се чувствува за Македонец (член 2), за ослободување на Македонија (член 4). Ова востание избувнува во источна Македонија, Малешевијата, на границата со права Бугарија, токму во периодот на формирање на бугарската држава 1878 г.. Македонската национална идеја е присутна: ослободување на цела Македонија и формирање една држава; востанието требало да се прошири во сите делови на Македонија (Член 125), а биле формирани чети во Костур, Тетово, Скопје, Горна Џумаја, Велешките области (Член 130); што е ова, ако не веќе оформен народ, кој се сметал за едно исто, без разлика дали потекнува од источна, западна, јужна или северна Македонија? Во член 15 од уставот се спомнуваат и националностите во Македонија: христијани и муслимани Македонци, Турци, Албанци, Власи и сите останати...; за бугарите се вели дека се само словенски браќа (чл. 186), но биле непријателски настроени кон востанието, член 132 (1878, Private library of the Bulgarian patriarch Kiril. Archive division. Item 2341. Archive unit 50, folio 30-61). Зачуван е и допис од македонската емиграција од Tuin Severin- Романија до организаторите на Кресненското Востание, каде што македонските емигранти меѓу другото истакнуваат: „да се дигнеме сите Македонци против нашите НЕПРИЈАТЕЛИ и да је пролееме крвта за нашето ослободување, за да види цела Европа дека сме НАРОД достоен да ја прими слободата...со наша Администрација (управа)...(Български Патриярх Кирил, Съпротивата срещу Берлинския договор, стр. 158-159, София, 1955 г.).

Во ова време, Македонија е мета на бугарската и грчката пропаганда, за нешто подоцна да се јави и српската пропаганда, кои од Македонците сакаа да направат Бугари, Грци и Срби. Делумно, во тоа и успеаа. Антимакедонските пропагатори ни презентираат книги од странски патеписци кои нашле Срби, Грци и Бугари во Македонија; многу од нив никогаш и не ја посетил Македонија. Никој од пропагаторите не нашол историски извор каде стои дека некој патеписец разговарал со Македонци и тие рекле дека се друга националност, а не македонска. Но, затоа сите оние кои биле во Македонија и дискутирале со Македонците за нивната народност, тврдат дека во Македонија живеат Македонци.

Најрано започнува руската пропаганда, уште во 40те години на 19 век, чија цел била создавање голема Бугарија, која потоа би станала само една руска колонија и целосно управувана од Русија. Во голема Бугарија, требало да влезе и Македонија, а за сето тоа да биде на доброволна база морале да се фабрикуваат синтетички Бугари во Македонија. Во тоа време, во Македонија немало никакво бугарско национално чувство. Затоа, русите почнуваат да го неметнуваат термиот бугар како општословенски, за што постајат многу историски извори. Рускиот конзул во Солун, ги наговарал богатите македонски семејства (пред се Робевци (власи) и Лазаревци од Битола) да се декларираат како Бугари, за нивиот пример да го следат и останатите Македонци (Офейков, Материали за българското възраждание в Македония, София 1885 г., стр. 441). Во истото дело, Офејков пишува за рускиот конзул во Варна, Рачински кој работел на создавање Бугари во Македонија, па во Москва обезбедил стипендии за „две македонски момчета“, а тоа биле Константин Миладинов и Рајко Жинзифов, со цел нивна бугаризација.

Русија не застанала само на тоа. Почнала се повеќе Македонци да испраќа на бесплатно школување во Русија. На 30.08.1842 г. руската влада дава стипендии на двајца Македонци кои студирале во Атина; еден од нив е Партенија Зографски (Филип Томов, "Живот и дейност на Хаджи Партения". Мак. Пр. Х. 1,2, стр. 35). Подоцна, Партенија Зографски како дојрански митрополит е жесток противник на бугарската егзархија и својата епархија ја става во унија со Ватикан.

Цела Македонија ја крстосувале руски тајни агенти; толку многу биле зафатени со убедување на Македонците да се приклучат кон бугарската држава, при што се забележани и вакви сведоштва за нивните убедувања упатени кон Македонците „ако останете надвор од Бугарија, вашата земја (Македонија) ќе биде полоша од она што беше порано, но ако се приклучите кон нас и нашата кауза, ќе ги добиете сите добра кои произлегуваат силно кралство, под руска заштита (Edward B. Barker British Museum, London, Dmss Layard Papers, Vol. LXXXIX Addd. 39.019, 186-187).

Но, бугаризацијата и елинизацијата на Македонците немале голем успех. Македонскиот учен Кушев вели дека „не можат целосно од корен да ги сменат чувствата на Македонците дека се Македонци“ (вестник "Maкeдонiя" Истанбул, Nbr. I, од 01/28/1867).

Бугарскиот социјалист, Георги Бакалов, за националност на Македонците вели „во селата во Македонија, ако сретнеш селанец што говори словенски и припаѓа на православната религија...деветорица од десет од овие луѓе и покрај што се предмет на пропагандите на трите соседни држави, ќе ви одговорат на прашањето што се понационалност, дека се МАКЕДОНЦИ“ (Георги Бакалов, "Претендентите на Македония", стр. 22, Варна 1890 г.).

Атанас Б. Шопов, секретар на бугарскиот Егзарх и шпиун во Македонија за националното чувство на Македонците во 1885 г. пренесува: „Па дури ни денес, во 1885 година кога Европа би побарала македонското население да се определи и да каже на која народност и припаѓа, уверени сме, дека поголем дел од Македонија ќе ни летне од раце, со исклучок на две - три околии од северна Македонија . Сите други Македонци се готови да дадат каков сакаш пишан документ дека тие не се Бугари.....” (Офейков (Атанас Б. Шопов ), „Македония въ време на хилядагодишнината на св. Методий“, Пловдив, 1885 г., стр. 109-110). Да не заборавиме дека тогаш, во Македонија спаѓале и делови на денешна јужна Србија. Шопов се осврнува на две пропаганди во Македонија: грчката и австриската, за која прв пат слушаме од него, додека српската пропаганда целосно ја игнорира, најверојатно не била толку експонирана. Под австриската пропаганда, всушност мисли на католицизирањето на источните Македонци од Пиринско и Егејско, кои да ја одбранат својата македонска народност од Патријаршијата и Егзархијата, влегувале во Унија со Ватикан. Еден од унијатските владики е и познатиот Партенија Зографски, папски егзарх во дојранската митрополија. Според секретарот на бугарскиот Егзарх, најголемиот број од Македонците во 1885 г. биле патријаршисти (барем тој така тврди) и се спротиставувале на бугарската Егзархија.