|
[url]http://www.dnevnik.com.mk/default.asp?pBroj=1728&stID=8075[url]
Колумна - Дарко Митревски
Македонци
Македонците имаат поважна работа: СДСМ или ВМРО, вонредни или редовни избори, еден или два мобилни оператори, марка или долар, "хонда" или "хјундаи", плавуши или црнки, село или град, ајвар или пинџур, комшијата или јас...
"Do you wat my advice? Go back to Bulgaria!"
(реплика на Хемфри Богарт од
филмот "Casablaca")
Да нема забуна: насловот на овој текст не се однесува на истоимениот антички народ, на храбрите воини на македонските императори, на гордото племе што ја создало најголемата држава на светот - од Балканот до Индија...
Не, намерата на авторот на овој текст е сосема поинаква: да зборува за еден мал западнобалкански народ (некои велат - нација, а некои - етничка група).
Овие луѓе се нарекуваат себеси "Македонци", иако малкумина ги нарекуваат со тоа име.
Го населуваат просторот источно и западно од вардарската долина. Живеат во пет балкански држави - во едната од нив се минорно малцинство, во другата се запоставено малцинство, во третата и четвртата се непризнаено и бајаги асимилирано малцинство, а богами и во својата сопствена држава се помалку се свои на своето.
Зборуваат делумно признаен јазик со кој многу се гордеат, но малку го познаваат, а ретко нешто вредно на тој јазик пишуваат.
Имаат своја црква, која никој не ја признава - што е логично, бидејќи таа црква самата себеси не се почитува.
Често меѓусебно се расправаат за сопственото минато, а притоа немаат никаква визија за својата иднина.
Македонците љубат да се нарекуваат себеси со деминутив. Ваквиот дебилен однос заслужува фројдовска психоанализа: Македонецот живее во својот мал, тесен, клаустрофобичен, непролуфтиран свет, во кој мазохистички ужива. Остатокот од планетата нему му изгледа непријатно туѓ, застрашувачки голем, несовладлив, неопфатлив, несфатлив... Како и секој мал провинцијалец, Македонецот се плаши од комуникацијата со планетата на која живее, немајќи сили (читај: образование, воспитание, мудрост, манири) да ја совлада сопствената инфериорност. Нарекувајќи се себеси со деминутивот "Македонче", Македонецот си прави алиби и однапред се амнестира себеси за своите неуспеси: "Светот е толку голем и страшен, а јас сум толку мало Македонче, во своето државиче, со корумпирано владиче, со дебело жениче, со мизерно платиче, со какво-такво количе, со салосано стомаче (полно со ајварче), со ретардирано мозоче, со стегнато душиче, со дечиња - кретенчиња, со животец - пустец, кој го живеам за да го преживеам...".
И покрај ваквиот самокритичен однос, Македонците уживаат да зборуваат за својата култура и традиција. Звучи апсурдно, но Македонците не поседуваат ниту автентична култура ниту автентична традиција - нивната антика е римска, нивните цркви се византиски, нивните амами се турски, нивните палати се српски. За да поседуваш автентична култура, мора да поседуваш држава - културата ја претставува државата, а државата ја гради културата. Македонците немале држава со векови - денес, кога ја имаат, немаат потреба од култура.
Кога сме веќе кај државата, еве неколку збора и за неа: низ својата историја, Македонците имале низа конфузни и неуспешни обиди за изградба на сопствена држава и државност. Кога таа илјадагодишна желба конечно им се оствари, покажаа висок степен државотворна незрелост, неукост, неспретност... Немајќи јасен концепт за сопствената држава, сопствената сегашност, сопствениот живот и постоење, Македонците пред другите народи се претставија како инфантилни, недостојни за пријателство, несериозни за партнерство, лесни за манипулација. Сега се на пат да ја загубат и државата, по што ќе влезат во историските читанки како народ што за десет години реалност си го сјебал илјадагодишниот сон.
Македонците се опкружени со разни соседи, со кои градат мошне чудни односи - презир кон Албанците, со кои живеат, комплекс од Србите, од кои се одделија, вазалство кон Грците, со кои имаат низа историски и политички спорови... и еден прилично инцестуозен однос со Бугарите, кои притоа не ги признаваат!
Македонската надворешна политика можеби не е мудра, но дефинитивно е уникатна: откако ќе ги отворат портите на својот дом за првиот странец што ќе наиде, откако ќе му ја изнесат сета своја храна на трпеза, откако ќе му ги наполнат џебовите со свои пари, откако ќе му ја отстапат својата жена и постела, откако пред него ќе се искодошат едни со други, Македонците почнуваат да кукаат и да лелекаат, нарекувајќи го странецот окупатор, а странската политика - светски заговор!
Светот Македонците ги нарекува "Славомакедонци", а нивната држава "Поранешна Југословенска Република Македонија". Со ова светот дискретно упатува една сурова порака: вие сте Словени на античко тло, чија држава во времето на поранешната Југославија се викала Република Македонија - толку заслуживте, толку добивте; ако не се потрудите, ќе го загубите и тоа што го имате.
Но Македонците немаат време да се трудат. Имаат поважна работа: СДСМ или ВМРО, вонредни или редовни избори, еден или два мобилни оператори, марка или долар, "хонда" или "хјундаи", плавуши или црнки, село или град, ајвар или пинџур, комшијата или јас...
Историјата е добра учителка, но ги учи само оние што сакаат да научат. Доколку нема желба за учење, нема ни прогрес. А кај што нема прогрес, не треба да има ниту држава ниту нација!
Што ќе ни е држава што не ја почитуваме?
Што ќе ни е култура што не ја разбираме?
Што ќе ни е јазик на кој ништо паметно не кажуваме?
Што ќе ни е територија што не знаеме да си ја сочуваме?
Што ќе ни е независна Македонија кога сме лоши луѓе?
И да нема забуна - авторот на овој текст е Македонец!
|
